واکاوی نقش مبانی هستی شناختی در برهان علامه طباطبایی

در این نوشتار با ارائه تحلیلی از اعتبارات وجود، برای رسیدن به درکی صحیح از واجب الوجود، معلوم می شود از این اعتبارات، تنها لابشرط مقسمی شایسته اطلاق بر ذات حق است. برای درک معنایی که علامه طباطبایی از واجب تعالی دارند و به لحاظ اهمیت تقریر از برهان صدیقین، با بررسی در مبانی هستی شناسی تقریر علامه، معلوم می شود ایشان وحدت شخصی وجود را نظری برتر می داند که همان معنای وجود لابشرط مقسمی است. چنانکه تقریر مخصوصی که از دو قاعده مهم فلسفی «صرف الشیء» و«بسط الحقیقه» دارند، به خوبی پایبندی ایشان به این نظر را به اثبات می رساند. با تحقیقی جامع، دو تقریر از برهان صدیقین در آثار علامه طباطبایی شناسایی می شود که این دو تقریر در برخی آثار ایشان، در برخی به عنوان یک برهان اقامه شده اند؛ از این رو، کوشیده ایم هر کدام را به صورت جداگانه در قالب قیاس برهانی ارائه کنیم. نبود بازشناسی روشنی از این دو نوع تقریر در آرای ایشان، حتی باعث تفاوت رویکرد شاگردان بزرگوار علامه به برهان صدیقین ایشان شده است.

کلیدواژه ها:

اثبات خدا ، برهان صدیقین ، اعتبارات وجود ، وجود لابشرط مقسمى ، مطلق وجود ، وجود بشرط لا ، وجود مطلق ، تشکیک وجود ، وحدت شخصى وجود