عنوان مقاله: افق معنایی فیلم ساز و متن در فرایند اقتباس در گونه فیلم دینی

در بحث اقتباس از ادبیات به سینما، در غالب موارد، خواسته یا ناخواسته، با برتری دادن کلام بر تصویر از سوی فیلمساز مواجهیم. سابقه ی این ارجهیت قائل شدن برای گفتار به سنت کلامی تفسیر کتاب تورات در دیانت یهودی برمی گردد. بنابر توحید یهودی، تصویر و تندیس ساختن برای خدا به دلیل جسمانیت بخشیدن به ذات نادیدنی و انتزاعی یهوه، تضعیف کننده ی ایمان است و شایسته ی تبلیغ دین نیست. رخداد شمایل شکنی که در کلیسای شرق (بیزانس) در سده هشتم میلادی اتفاق افتاد و مدت ها به درگیری داخلی منجر شد از تاثیر شریعت یهودی برکنار نبود. در حالی که در کلیسای غرب (رم کاتولیک) از همان ابتدا توحید تنزیهی به تدریج جایش را به نفوذ باورهای شرک آمیز یونان و روم مبتنی بر جسمانیت داشتن خدایان در پیش از مسیحیت داد و هنرهای تجسمی رونق گرفت. برتری دادن کلام بر تصویر را می توان در سبک آثار سینمایی اقتباسی ردیابی کرد اما مسئله مهمتر این سؤال است که اولویت کلام بر تصویر در نهایت چه تأثیری بر فهم اثر ادبی می گذارد؟ برای تفکر درباره ی «فهم» باید به سنت هرمنوتیک مراجعه کرد. با مطالعه ی تاریخ این شاخه از فلسفه مشاهده می شود که در اینجا نیز دو رویکرد متضاد در جریان است: یکی هرمنوتیکی است که در پی شنیدن صدای مؤلف است و دیگری هرمنوتیکی است که با جهان اثر ارتباط برقرار می کند. در جریان اول که متأثر از آرای فردریک شلایرماخر است مفسر یا فیلم ساز با بهره گیری از روش هایی در صدد فهم متن برمی آید. در این رویکرد، هدف رسیدن به منظور مؤلف است، فارغ از اینکه مؤلف حقیقت را بیان می کند یا نه. در جریان دوم که نشأت گرفته از اندیشه های مارتین هایدگر، و نیز هانس گئورگ گادامر است، متن همان اندازه در ساختن معنای متن نقش دارد که مفسر. انتقادات متولیان دین، و همچنین اصحاب ادبیات از سینما را می توان ذیل عنوان «عدم دقت کافی تصویر و ناتوانی آن در بیان مفاهیم انتزاعی» گنجاند. این انتقاد در صورتی وارد است که فیلم اقتباسی براساس تفسیری مؤلف محور ساخته شود و در نتیجه کلام محور باشد. در مقابل، یک فیلم اقتباسی با کنار گذاشتن برتری کلام و ارائه ی تفسیری غیرمؤلف محور می تواند حق مطلب را در خصوص اثر ادبی ادا کند.