جایگاه نهادهای محلی در حفظ بافت های تاریخی میانی و بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری با رویکرد توسعه پایدار

بافت های تاریخی میانی شهرها میراث ارزشمندی است که در طول زمان درهویت بخشی به حیات شهری نقش ویژه ای ایفاء می کند. در اکثر شهرهای قدیمی ایران بناها و بافت های دارای ارزش تاریخی و فرهنگی در مناطق فرسوده شهری قرار دارند، که با ویژگی های مختلفی نظیر ریزدانگی، مشکلات دسترسی و ناپایداری شناخته می شوند. عدم توجه به این گنجینه های تاریخی میانی علاوه بر ایجاد مشکلات عمده و به دور ماندن از خدمات شهری، گاهی مشاهده شده است که ساکنان این محلات، بناها و بافت های با ارزش تاریخی میانی را نیز در معرض خطر تخریب قرار داده اند. مطالعات اصولی در این زمینه و بررسی نیازهای ساکنان این بافت ها در جهت سامان دهی و احیای کالبد شهری می تواند زمینه توسعه پایدار را از این محوطه ها و بناهای تاریخی میانی فراهم نموده و با تغییر کاربری و بازآفرینی آنها، می توان آنها را احیا کرده و میراث نیاکان را به آیندگان سپرد.از آنجا که سیاست گذاری و برنامه ریزی جامع و پایدار برای به سازی و تجدید حیات بافت های قدیم شهری، ضمن حفاظت از میراث «تاریخی-فرهنگی» و توجه به سازگاری و انطباق آنها با ساختارهای محیط زیست و ساختارهای فرهنگی موجب توسعه پایدار شهری می شود با در نظر گرفتن اهمیت موضوع، این پژوهش با روش «تحلیلی- توصیفی » و بر اساس داده ها و اطلاعات حاصل از مطالعه منابع کتابخانه ای، اسناد و نوشته های مربوط به بررسی، شناسایی و تحلیل جایگاه نهادهای محلی در حفاظت از بافت های تاریخی میانی و بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری در راستای توسعه پایدار می پردازد. نتایج پژوهش نشان داد که ارتباط مستقیمی بین ظرفیت نهادی و سطح توسعه پایدار وجود دارد. هیچ جامعه ا ی نمی تواند بدون بهره گیری از ظرفیت نهادی به سوی توسعه پایدار گام بردارد. نهادها و تشکل های مردم نهاد،به عنوان بازوان قدرتمند ارگان های دولتی و خصوصی از ظرفیت بالایی به خصوص در حوزه سیاست گذاری، برنامه ریزی و تصمیم گیری برخوردار می باشند. نهادهای مردمی به عنوان جایگزینی مناسب برای دولت می توانند نقش حفاظتی از بافت های فرهنگی و تاریخی را بر عهده بگیرند. آنها می توانند از ظرفیت اعتماد سازی، مشارکتی و تعاملی خود استفاده نمایند و سرمایه گذاری کلانی را در راستای توسعه پایدار بافت های تاریخی بر دارند. همچنین مطالعات نشان می دهد در حال حاضر سازمان های مردم نهاد در زمینه مدیریت شهری و حفظ بافت های تاریخی میانی و بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری از قابلیت های خوبی برخوردار نیستند و این سمن ها ضعیف نگه داشته شده اند و عملاً نتوانسته اند به رسالت واقعی خود در این زمینه عمل نمایند. مهم ترین نقش متصور برای این سازمان ها، نهادسازی و بسیج اجتماعی و هدایت درست انتظارات مردمی است. برخی از مطالعات حاکی از آنست که محلات بافت تاریخی میانی از نظر پایداری هیچ یک در سطح بالایی قرار ندارند، بنابراین بیشترین توجه باید به محلاتی صورت گیرد که در این زمینه ناپایدار هستند

کلیدواژه ها:

نهاد محلی ، ظرفیت نهادی ، توسعه پایدار ، بافت تاریخی میانی ، بازآفرینی