معناشناسی واژه کتاب و تعیین مصادیق آن در قرآن

معناشناسی که در زبان انگلیسی semanticis و در زبان عربین «علم الدلاله» نامیده می شود، شاخه ای از زبان شناسی است که به بررسی معنا می پرداد. در معناشناسی، هدف این است که اصول کلی حاکم بر معانی آیات دانسته شود. کتاب یکی از واژگان کلیدی قرآن است. واژه «کتاب» و مشتقات آن به لحاظ ریشه شناسی به مفهوم نوشتن است و کاربرد آن در معانی دیگر مجاز و از باب توسعه معنایی است. وجوه معنایی و موارد کاربرد کتاب در قرآن نشان می دهد که واژه کتاب در نظام زبان وحی توسعه معنایی یافته و علاوه بر نوشتن، بر لوح محفوظ، کتب آسمانی، نامه اعمال انسان ها، احکام تشریعی و تکوینی نیز اطلاق گردیده است؛ اما شاخص ترین وجه معنایی کتاب، قرآن کریم به شمار می رود. خداوند، قرآن را کتاب هدایت انسان شمرده و بارها از آن با نام کتاب یاد کرده است. پزوهش حاضر برآن است که مفهوم کتاب را با دو روش توصیفی و تاریخی بررسی کند و به جایگاه و معانی آن در نظام معنایی قرآن دست یابد.

کلیدواژه ها:

قرآن ، کتاب ، معناشناسی ، توصیفی ، تاریخی