شبیهسازی تخلیه ایستگاههای مترو با استفاده از مدل عامل مبنا و بررسی عملکرد پله برقیها در روند تخلیه

متروی تهران در چند سال اخیر در یک بازهی کوتاه توسعهای بیسابقه داشته است و به یکی از وسیلههای اصلی حمل و نقل عمومی تبدیل شده است. روند رو به رشد میزان تقاضا و تراکم بالای مسافرین نیازمند بررسی و توجه زیاد بهمشکلات و طرح و برنامهریزی اقدامات پیشگیرانهی ایمنی مترو در شرایط اضطراری است. به دلیل محیط بسته و فضای ایستگاهها و تونلهای شبکهی حمل و نقل زیر زمینی، حوادث گوناگونی میتواند باعث ایجاد شرایط اضطراری در شبکهی مترو شود. آتشسوزی در سیستمهای حمل و نقل زیرزمینی ریلی )به عنوان مثال در تونلها و ایستگاهها( میتواند باعثپیامدهای ویرانکنندهای شود. حوادث متروهای جهان و همینطور وقایع اخیر متروی تهران )اگرچه تلفات جانی نداشته است( اهمیت موضوع را نشان میدهد. تراکم مسافرین و ازدحام در سکوها و مسیرهای خروجی باعث کند شدن روند تخلیه میشود. مدلهای مختلفی از جمله مدل اتوماتای سلولی، مدل جریان مبنا، مدل سیستم ذرات و مدل عامل مبنا برای شبیهسازی روند تخلیه مکانهای عمومی و ساختمانها وجود دارد. مدلسازی عامل مبنا یکی از مدلهای بهروز و کارآمد در روند تخلیه بوده و مناسب برای شبیهسازی تخلیه فضاهای پیچیده از جمله ایستگاههای مترو است. بنابراین با مدلکردن افراد و شبیهسازی تخلیه ایستگاه مترو میتوان زمان کل تخلیه یک ایستگاه مترو را برای سناریوهای مختلف بدست آورد. مدل ایجاد شده در نرمافزار NetLogo کدنویسی و شبیهسازی روند تخلیه برای حالتهای مختلف پله برقی ها اجراشد. در این مطالعه با سناریو سازی چهار حالت عملکرد پله برقیها در یک سکوی ایستگاه مترو با دو خروجی، زمان کل تخلیه برای حالتهای مختلف بدست آورده شد. نتایج نشان داد با افزایش پله برقیها و تغییر جهت آنها به سمت بالا، زمان تخلیه به شکل قابل توجهی کاهش مییابد. این موضوع میتواند در مدیریت تخلیه ایستگاههای مترو در شرایط بحرانی و همینطور طراحی ایستگاههای مترو در آینده موثر باشد.

کلیدواژه ها:

ایمنی مترو ، تخلیه ، پله برقی ، عامل مبنا ، شبیهسازی