مطالعه تطبیقی شیوه بازنمایی کنشگران ایرانی وغربی در پرونده هسته ای ایران در رسانه های بین المللی (الگوی 2008 ون لیون)

یکی از اهداف تحلیل گفتمان انتقادی، بررسی روابط نابرابر و سلطهگرانهٔ حاکم بر رسانه و ایجاد آگاهی، بینش و نگاه انتقادی در مخاطبان رسانههاست و انگاره اجتماعی - معنایی نحوهٔ بازنمایی کنشگران اجتماعی (2008 ,Van LeeuWen) چارچوب نظری مناسبی برای پژوهش در این حوزه در اختیار زبان شناسان و تحلیلگران گفتمان قرار میدهد. در تحقیق حاضر، پنجاه خبر و مقالهٔ منتشر شده در رسانههای معتبر بینالمللی که در دو ماه پایانی سال ۲۰۱۰ م دربارهٔ پروندهٔ اتمی جمهوری اسلامی ایران منتشر شدهاند، در چارچوب انگارهٔ یاد شده بررسی و نحوهٔ بازنمایی کنشگران اجتماعی دو طرف منازعه (ایران - غرب) تحلیل می شود تا میزان بیطرفی یا جانبداری این رسانه ها در بازنمایی نقش آفرینان این کشمکش بینالمللی آشکار شود. نتایج پژوهشی مؤید این واقعیت است که باوجود ادعای بازنمایی بیطرفانهٔ وقایع توسط خبرگزاری ها و مطبوعات مهم بینالمللی، جریانی هدفمند از سازکارهای زبانی و اجتماعی در مطالب منتشر شده توسط آنها دربارهٔ پروندهٔ اتمی ایران دیده می شود: کنشگران اجتماعی طرف ایرانی، هم از نظر حجم و محتوا و هم به لحاظ نحوهٔ نام دهی و هویت دهی، به شیوهای متفاوت با کنشگران غربی بازنمایی می شوند و تصویری غیر منطقی و ستیزه جو از ایشان نشان داده می شود؛ درحالی که کنشگران طرف دیگر منازعه با همدلی بیشتر و به عنوان افرادی منطقی و صلح طلب معرفی می شوند.

کلیدواژه ها:

انگارهٔ اجتماعی- معنایی ون لیون ، پروندهٔ هستهای ایران ، تحلیل گفتمان انتقادی ، رسانههای بین المللی ، روابط نابرابر