الگوهای نوین توسعه حرفه ای معلمان(روایت پژوهی- درس پژوهی- اقدام پژوهی)

امروزه کشورهای پیشرفته به کشورهایی اطلاق می شود که از لحاظ علمی توسعه یافته باشند. جهت تشخیص پیشرفت علمی جوامع دو مفهوم مورد ارزیابی قرار می گیرد: یکی تولید علم و دیگری سواد علمی جامعه. در جامعه ی ما در سال های اخیر به تولید علمی بیشتر توجه شده، پژوهشکده ها توسعه پیدا کرده اند و درصد بودجه پژوهشی کشور نیز افزایش یافته است، اما تجربه ی بشر نشان داده که توسعه ی علمی یک جامعه صرفا با تولید علم دانشمندان حاصل نخواهد شد، بلکه بایستی برای حصول این هدف سواد علمی جامعه را توسعه و ارتقا بخشید، از این رو باید اصلاحات آموزشی و روش هایی برای داشتن نظام آموزشی کارآمد ارائه نمود، بیشترین تمرکز برنامه های اصلاحات آموزشی، به توانمندسازی معلم و غنی سازی فرایند آموزش و یادگیری است. توجه به ارتباط مدرسه و جامعه و برقراری تعامل اثر بخش میان آموزش مدرسه ای و زندگی اجتماعی، ماموریت اصلی اغلب برنامه های اصلاحات آموزشی کشورها است. پژوهش های آموزشی برای اصلاحات پیش از برنامه های درسی، به معلم و فرآیند تعامل او با دانش آموزان توجه دارند و بر غنی سازی یادگیری تاکید می کنند. تکاپوی جهانی در دست یابی به برنامه های راهبردی و اثربخش برای نوسازی و تحول نظام آموزشی، در جهت ایجاد مدارسی است که از طریق ترویج و غنی سازی یادگیری و نه صرفا آموزش، به فرد کمک کند تا یاد بگیرد و بخشی از فرایند حیات بخش هستی باشد. اساس روش هایی که در ادامه بیان خواهد شد پژوهش و داده کاوی است. یکی از دغدغه های کارگزاران و سیاست گذاران آموزشی و مجریان برنامه های درسی گسترش پژوهش به ویژه پژوهش مشارکتی درون مدرسه و کلاس است، از این رو پژوهش عملی و کاربردی در به اجرا در آوردن برنامه های درسی بیش ازپیش مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش ها بیشتر بر مدرسه و کلاس درس متمرکزند و می کوشند معلمان را بیش از پیش در تصمیم گیری های مربوط به شیوه های بهبود کیفیت آموزشی مدارس مشارکت دهند. اقدام پژوهی اولین روشی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است و به مفهوم اقدامی در جهت حل مساله ای ملموس است که فرد در ضمن کار خود با آن مواجه می شود و گام به گام و طی مراحل مختلف زمانی، توسط خود افراد و ضمن کارشان صورت می پذیرد. در واقع اقدام پژوهی، فعالیتی آموزشی و پژوهشی است که توسط معلم برای حل سریع مشکلاتی که در حین فعالیت یاددهی- یادگیری با آن مواجه می شود، صورت می پذیرد. علت اهمیت اقدام پژوهی بدین شرح است که: مناسب ترین راه برای حل مساله است، نوعی آموزش حین خدمت است، نوآوری و دانش افزایی را سبب می شود و رشد و بالندگی عمومی را به دنبال دارد.اهداف و مراحل اجرای اقدام پژوهی موضوع بعدی مقاله بوده و سپس به بررسی روش بعدی یعنی درس پژوهی می پردازد. درس پژوهی رویکردی برای توسعه ی دانش حرفه ای معلمان است، در این رویکرد، معلمان با حضور در گروه های کوچک و با همکاری و همفکری در تصمیم گیری پیرامون اهداف و محتوای دروس، به یک برنامه ی مقدماتی برای تدریس دست می یابند، سپس با مشاهده ی اجرای برنامه و نقد آن، فرصتی برای رشد حرفه ای خود مهیا می سازند. معلمان از طریق درس پژوهی، یاد می گیرند که چگونه از یکدیگر بیاموزند و در تجارب آموزشی و تربیتی یکدیگر سهیم شوند. بعد از بیان اهمیت و اهداف درس پژوهی نوبت به روایت پژوهی خواهد رسید. روایت پژوهی اصطلاحی است که به معنای شاخه ای از پژوهش ادبی ناظر بر تحلیل روایت و خصوصا اشکال روایت و انواع راوی باب شده است. در انتها استفاده و کاربرد عملی روش های یاد شده را مورد نتیجه گیری قرار می دهیم و علت و اهمیت استفاده از آنها را بیان می داریم

کلیدواژه ها:

اقدام پژوهی ، درس پژوهی ، روایت پژوهی ، یاددهی- یادگیری