بررسی روند تغییر تکنولوژی و اثر آن بر بهره وری کل عوامل تولید در صنعت نفت ایران (مطالعه موردی تولید فرآورده های نفتی تصفیه شده)

امروزه بهره گیری از تکنولوژیهای مناسب به منظور اقتصادی کردن فرآیند تولید و افزایش بهره وری عوامل تولید، می تواند یکی از راههای استفاده بهینه از عوامل تولید و افزایش تولید صنایع باشد. زیرا تغییر تکنولوژی یکی از منابع اصلی رشد بهره وری محسوب می شود. هدف این مقاله، تحلیل اثر تغییر تکنولوژی بر بهره وری عوامل تولید در صنعت نفت ایران می باشد تا بر اساس آن بتوان تاثیر سیاستهای قبلی را ارزیابی نموده و در صورت لزوم سیاستهای مناسب را در صنعت یاد شده اتخاذ نمود. بدین منظور از رهیافت اقتصادسنجی و برآورد تابع هزینه دوگان استفاده گردیده است. این رهیافت در برآورد ساختار تقاضای عوامل با در نظر گرفتن تغییرات قیمت نهاده ها و وضعیت تکنولوژی مفید شناخته شده است. در مقاله حاضر، یک تابع هزینه ترانسلوگ به همراه سیستم معادلات سهم هزینه، با استفاده از داده های جمع آوری شده برای دوره زمانی 1390-1360 به روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط (SUR) برآورد گردیده است.نتایج نشان داد که نرخ تغییر تکنولوژی طی دوره مورد مطالعه 482/0- درصد بوده است. یعنی با گذشت زمان، نرخ رشد هزینه واحدهای تولیدی در اثر تغییر تکنولوژی کاهش یافته است. همچنین با استفاده از نتایج حاصل از تخمین مدل، رشد بهره وری کل عوامل تولید به دو جزء تغییر تکنولوژی و صرفه های مقیاس تجزیه شد. نتایج حاکی از آن بود که سهم تغییر تکنولوژی در رشد بهره وری کل، بیشتر از سهم افزایش مقیاس تولید بوده است

کلیدواژه ها:

بهره وری ، تغییر تکنولوژی ، تابع ترانسلوگ ، صنعت نفت ، فرآورده های نفتی تصفیه شده