سطح بندی و تحلیل شاخص های توسعه خدمات بهداشت و درمان استان خوزستان با استفاده از تحلیل عاملی و خوشه ای

دسترسی یکسان به خدمات بهداشتی درمانی همواره مورد توجه محققان در کشورهای مختلف جهان بوده است. در واقع دسترسی عادلانه همه افراد جامعه به خدمات بهداشتی و درمانی باعث ارتقای سطح سلامت برای انجام فعالیت های اجتماعی شده و باعث ایجاد فضای رشد و توسعه در جامعه می گردد. خدمات بهداشتی را باید به عنوان یکی از اجزای غیرقابل تفکیک توسعهاجتماعی درنظر گرفت که بایستی دارای اهدا، سیاست ها و برنامه های روشن باشد و قبل از تدوین برنامه ها و انجام اقدامات مناسب برای زدودن نابرابری های موجود در بخش بهداشت و درمان لازم است برنامه ریزان و سیاست گذاران در خصوص شاخص های مختلف مربوط به این بخش و کیفیت دسترسی به انواع امکانات و خدمات در مناطق مختلف یک کشور آگاهی کافی داشته باشند و این شاخص ها می تواند راهنمایی مؤثر برای بهبود برنامه ریزی بهداشتی و درمان در آینده ایفا نماید. پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های بهداشتی و درمانی به بررسی وضعیت بهداشت و سطح بندی شهرستان های استان خوزستان پرداخته است. روش تحقیق مبتنی بر روش اسنادی، توصیفی و همبستگی است و اطلاعات مورد نیاز از سالنامه آماری 1390 استان خوزستان جمع آوری گردیده است که از میان 63 متغیر مربوط به بهداشت و درمان، 22 شاخص استخراج شده و مناسب بودن آنها از طریق آزمون KMO ارزیابی شده است. شاخص های انتخابی با روش تحلیل عاملی به 5 عامل تقلیل یافت که این عوامل جمعاً 80/302 درصد واریانس را دربر می گیرد. در بین 5 عامل فوق، عامل نهادی و نیروی انسانی متخصص یا توضیح 27/305 درصد واریانس تأثیرگذارترین عامل در مطالعه است. به منظور سطح بندی نواحی همگن از روش تحلیل خوشه ای استفاده و شهرستان های استان به 4 گروه همگن طبقه بندی شده اند که بر اساس آن شهرستان اهواز و بهبهان در بالاترین سطح و شهرستان های هندیجان، هفتگل، گتوند، هویزه و اندیکا در پایین ترین سطح برخورداری از شاخص های بهداشتی و درمانی قرار گرفتند.

کلیدواژه ها:

توسعه ، شاخص های بهداشتی و درمانی ، عدالت فضایی ، تحلیل عاملی و خوشه ای ، استان خوزستان