بررسی ماهیت حقوقی و ضمانت اجرایی وجه التزام در حقوق ایران

الزام به پرداخت خسارت ناشی از عدم انجام تعهد امری اجتماعی و حقوقی است که جهت حفظ نظم و تعادلدر جامعه و احترام به عهد و پیمان میان طرفین قرارداد برقرار شده است. وجه التزام قبل از آنکه ضرری متوجهمتضرر شود قرار داده می شود و آن در حقیقت مقدار خسارت احتمالی است که بعداً ایجاد می گردد. قراردادوجه التزام در مورد مسئولیت قراردادی و ناشی از عدم انجام یا تاخیر آن بین متعهد و متعهد له صحیح میباشد. ماده 230 قانون مدنی: «اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف مبلغی به عنوان خسارت تادیه نماید حاکم نمی تواند او را به بیشتر یا کمتر از آنچه ملتزم شده است محکوم نماید.» بنابراینمتعهد نمی تواند به عنوان آنکه زیانی در اثر تخلف متوجه متعهد له نشده امتناع از پرداخت وجه التزام نماید،همچنانکه متعهد له نمی تواند ادعا کند که خسارت وارده بیش از مبلغ وجه التزام است و آن را نخواهد. اماقرارداد وجه التزام در مسئولیت مدنی (خواه در مورد جرم باشد یا شبه جرم) مانند قرارداد عدم مسئولیتباطل و بلااثر است زیرا بالمآل نتیجه آن عدم مسئولیت مرتکب نسبت به خسارت وارده از عمل ارتکابی خودمی باشد و آن نیز خلاف نظم عمومی به شمار می آید.

کلیدواژه ها:

وجه التزام ، جبران خسارت ، قرارداد ، تعیین خسارت