تأثیر زهکش در پایداری دیواره ی بالادست سدهای خاکی هنگام تخلیه ی سریع آب مخزن مطالعه موردی: سد مخزنی ماشکید علیای سیستان و بلوچستان

بررسی پایداری شیروانی سدهای خاکی تحت شرایط افت سریع سطح آب مخزن، یکی از موارد مهم در طراحی سدهای خاکی و سنگریزه ای بهحساب می آید. با کاهش سریع سطح آب تحت عوامل مختلف، فشار هیدرواستاتیکی وارد بر سطح خارجی شیب بالادست سد کم می شود، اما سدفرصت کافی برای زهکشی خود نداشته و تنش موثر به همان نسبت افزایش نمی یابد. از این رو ضریب اطمینان سطح لغزش کاهش یافته و احتماللغزش وجود دارد. با قرار دادن زهکش های افقی موازی و یا زهکش دودکشی در شیب بالادست سد می توان از لغزش آن جلوگیری نمود. اینزهکش ها باعث می شوند که خطوط جریان تقریباً قائم و خطوط هم پتانسیل تقریباً افقی شوند و آب موجود در پوسته از طریق زهکش ها تخلیه شودو به تبع آن فشار آب حفره ای مستحلک شده و بدین ترتیب پایداری شیب بالادست سد تضمین شود. در این پژوهش با استفاده از مجموعهنرم افزارهای GeoStudio ، این موضوع در حالات مختلف برای سد ماشکید علیا مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهند که پایداریسد با در نظر گرفتن زهکش دودکشی و زهکش های افقی، نسبت به پایداری سد بدون زهکش های یاد شده، حدود 20 % افزایش یافته است که بازهکش دودکشی، حدود 2% پایداری سد بیشتر از زهکش های افقی می باشد.

کلیدواژه ها:

تخلیه سریع ، زهکش افقی ، زهکش دودکشی ، سد ماشکید ، سد خاکی ، ضریب اطمینان ، نرم افزارGeoStudio