سازوکارهای تخصیص منابع مالی در نظامهای آموزش عالی

هدف: از چالشهای اساسی مدیران و برنامهریزان دانشگاهی، پرداختن به سازوکارهای تخصیص منابع مالی میباشد. توجه به این امرتأثیر بسیاری بر چگونگی استفاده از منابع دارد و میتواند بر انگیزهها و رفتار درونسازمانی، خدمات، عملکرد و موفقیت سازمانآموزش عالی تأثیرگذار باشد. روش بررسی: در پژوهش حاضر با روش مطالعه کتابخانهای مروری سیستماتیک بر منابع مرتبط موجودانجام شد. جامعه؛ کلیه پایگاههای اطلاعاتی، مقالات و کتب مرتبط با سازوکارهای تخصیص منابع مالی درآموزش عالی کشورهای مختلف جهان و نمونه؛ محدود به مقالات و کتب مربوط به سازوکارهای تخصیص منابع مالی در دو دهه 0991 تا 0101 بود. یافتهها: مطالعات سازوکارهای تخصیص منابع مالی نشان داد روند تغییر، از سازوکارهای درونداد و نهادهمحور به سازوکارهای برونداد وستاندهمحور تحول یافته است. اهداف و آرمانهای جوامع از سویی و محدودیتهای دولت برای پاسخگویی به نیازهای مالی از علل اساسی تحول بوده است. شاخصهایی نظیر نرخهای فارغالتحصیلی، ماندگاری، ترکتحصیل، میزان اشتغال و رضایت کارفرما، کارایی و بهرهوری، تدریس، تعداد انتشارات، کیفیت و اثربخشی آموزشی، برابری و دسترسی به فرصتهای آموزشی، موفقیت و پیشرفتدانشجویی، کیفیت و کارآیی آموزش و پژوهش میتواند تخصیص منابع مالی را جهتدهی نماید. سازوکارهایی نظیر نهادهمحور، نیازمحور، مؤسسهایمحور، استانداردمحور، برنامهدرسیمحور، عملکردمحور در جهت تخصیص بودجه درآموزش عالی استفاده میشود. نتیجهگیری: سازوکارهای تخصیص منابع مالی در آموزش عالی از مهمترین ابزار مدیریتی و سیاستگذاری برای دستیابی به ارتقایکارایی و کاهش نابرابریها و بیعدالتیها هستند. تغییر سازوکارهای تخصیص به ستاندهمحوری و توجه به وضعیت متقاضیان آموزش، تأثیر شایانی بر ارتقای کارایی و عدالت آموزشی داشته است. اصالت پژوهش: بکارگیری سازوکار مطلوب برای تخصیص منابع مالی، کارایی درونی و بیرونی را بیشینه و عدالت آموزشی را به بهترین وجه محقق سازد. هرقدر نظام آموزش عالی با کارآمدی بیشتری فعالیتها را به سرانجام برساند نیاز به منابع مالی کمتر شده و تنگناهای مالی برای تأمین نیازهای آموزشی درحد کفایت کمرنگتر خواهد شد. شرایط کسب و کار در جهان امروز به گونهای است که گسترش شدید دامنه رقابت به ویژه در سطح جهانی و بینالمللی را به همراه خواهد داشت. از اینرو واحدهای کارآمدتر قادر به جذب بیشتر متقاضیان خدمات آموزشی خواهند بود