بررسی جایگاه مدیریت بیت المال در دین اسلام

بیت المال در دوران گذشته مکانى بود که درآمدهاى دولت اسلامى و اموال متعلق به مسلمانان در آن نگه دارى می شد و شمار معدودى مستقیماً با آن سروکار داشتند، دو شاخصه «عمومی» و «امانت بودن» با مفهوم بیت المال همراه بود؛ به گونه اى که هرگاه واژه بیت المال به کار برده می شد، اموال عمومى مسلمانان که نزد حاکم و والى امانت بود به ذهن تبادر می کرد. این واژه اندک اندک از مفهوم اصطلاحى نخستین، یعنى محل نگه دارى اموال عمومى و خزانه دولت اسلامى، انصراف پیدا کرد و به معناى هر مالى که همه مردم در آن سهم دارند و متعلق به همگان است به کار رفت. امروزه وقتى «بین المال» گفته می شود مانند این که «در حفظ بیت المال بکوش» و «به بیت المال ضرر نزن» به معناى اموالى است که همه اقشار جامعه در آن سهم دارند و مسئول نگه دارى آن هستند و مالک خصوصى ندارد. به عبارت دیگر، بیت المال از معناى «مکان خاص اموال عمومى» انصراف پیدا کرد و به معناى نهادى اجتماعى اقتصادى که تمام اموال عمومى مسلمانان را در بر می گرفت، رواج یافت . در این تحقیق به این مقوله می پردازیم که اموال عمومی چگونه در دین اسلام تقسیم می شوند و مورد بهره برداری قرار می گیرند.

کلیدواژه ها:

بیت المال ، دین ، اسلام ، اموال عمومی ، مسلمانان