ارزیابی شاخص های تحمل و حساسیت به تنش خشکی در ارقام کلزا

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام کلزا، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرحپایه بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 87-1386 به اجراء در آمد. در این آزمایش آبیاری به عنوان عامل اصلی در 4 سطح (شامل دوره آبیاری 10 روزه (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله ساقه دهی تا پایان فصل رشد، قطع آبیاری از مرحلهگلدهی تا پایان فصل رشد و قطع آبیاری از مرحله تشکیل غلاف تا پایان فصل رشد) و 4 رقم کلزا به عنوان عامل فرعی (شاملارقام Okapi ،Slm046 ،Zarfam و Modena) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اثرات تیمارهای آبیاری و رقم، تأثیر معنی داری بر مراحل مختلف رشد (سبز شدن تا گلدهی، گلدهی تا غلاف دهی و طول دوره رشد)، ارتفاعبوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخصبرداشت، درصد و عملکرد روغن، و اثر متقابل آبیاری و رقم بر طول دوره رشد، ارتفا بوته، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکداشتند. ارزیابی ارقام از نظر تحمل به خشکی با استفاده از شاخص های میانگین حسابی (MP)، تحمل (TOL)، حساسیت به تنش (SSI)، میانگین هندسی (GMP) و تحمل به تنش (STI) انجام شد. با توجه به میرزان همبستگی آن ها با عملکرد در شرایط تنش و غیر تنش، شاخص STI به عنوان بهترین شاخص در تفکیک ارقام متحمل به خشکی شناخته شد. بر این اساس ارقام Slm046 و Modena به ترتیب به عنوان رقم متحمل و حساسترین رقم نسبت به تنش کم آبی شناسایی شدند. همچنین تنش کم آبی در تمامی مراحل رشد موجب کاهش شاخص های رشد نظیر سرعت رشد محصول (CGR)، شاخص سطح برگ (LAI)، سرعت جذب خالص (NAR) و سرعت رشد نسبی (RGR) گردید.

کلیدواژه ها:

کلزا ، تنش کم آبی ، عملکرد ، شاخ های تحمل ، شاخ های رشد