تعیین قابلیتهای توسعه صنعتی مبتنی بر تحلیل زنجیره ارزش؛ مطالعه موردی صنایع شیمیایی استان فارس

با وجود قدمت صنایع شیمیایی در استان فارس، به نظر می رسد زنجیره ارزش توسعه همگنی نداشته باشد و هدف این مطالعه بررسی ابعاد ناهمگن زنجیره است. تعداد 581 واحد تولیدی زنجیره ارزش صنایع شیمیایی استان بر اساس استانداردهای بین المللی در پنج مرحله نفت و گاز، پتروشیمی، شیمیایی اساسی، پلیمرها و محصولات خاص کاربردی، 21 گروه تولیدی و 11 گروه مصرفی ترسیم شده است. از نمونه آماری 289 موردی، داده ها با استفاده از 141 پرسشنامه به روش گلوله برفی گردآوری و با روش بوت استرپ تکمیل و ارزش افزوده هر واحد بر اساس رابطه استوارت تعیین شده است. بر اساس یافته ها مرحله پلیمرهای کاربردی با 65/3 درصد واحدهای تولیدی بیشترین ومرحله پتروشیمی با یک درصد کمترین تعداد را دارند در حالیکه به ترتیب 54/1 درصد و ده درصد ارزش افزوده را تولید می کنند. در این زنجیره سهم محصولات واسطه بسیار کم و ناهمگنی در مرحله پلیمرها بیش از سایر مراحل است. در این زنجیره گروه کامپوزیت و رزین ها بالاترین ارزش افزوده نسبی را دارند. در بین 28 شهرستان استان بیش از 76 درصد واحدهای تولیدی و 89 درصد ارزش افزوده مربوط به شهرستانهای شیراز، سپیدان و مرودشت است. بیشترین کاربرد محصولات زنجیره در مواد اولیه صنعتی است که محصولات مراحل اول، دوم و سوم زنجیره را شامل می شود. سهم پایین محصولات آرایشی و بهداشتی، غذا و دارو، خودرو، سموم و کودهای کشاورزی و ارزش افزوده نسبی بالا در کامپوزیت ها، رزین ها و پلیمرهای پایه می تواند به عنوان اولویتهای سیاست گذاری توسعه زنجیره استان مدنظر باشد.

کلیدواژه ها:

تحلیل زنجیره ارزش ، صنایع شیمیایی ، ارزش افزوده اقتصادی ، استان فارس