بررسی اثرات توسعه شهری بر افزایش رواناب با استفاده از مدل هیدرولوژیکی HECHMS و تکنیک GIS

امروزه شاهد روند رو به افزایش تخریب منابع طبیعی هستیم و دخالت انسان در چرخه طبیعی از طریق تخریب پوشش گیاهی در عرصه های آبخیز، کاربری غیر اصولی، توسعه سطوح غیرقابل نفوذ و امثال آن در حوضه آبخیز نمایان می شود. به طوریکه در سال های اخیر توسعه نامناسب و بدون برنامه مناطق مسکونی و افزایش سطوح نفوذ ناپذیر در اثر این توسعه به خصوص درحوضه های کوهستانی، منجر به تغییر رژیم هیدرولوژیکی حوضه های آبخیز شده و بخش بیشتری از بارش ها به رواناب تبدیل شده است. بنابراین بررسی تأثیرات توسعه شهری و روستاها بر میزان رواناب در قبل و بعد از توسعه منطقه امری ضروری می باشد که در این تحقیق پس از تهیه نقشه های کاربری اراضی حوضه آبخیز خرم آباد در سال های 1985 و 2013، میزان تغییر کاربری طی این دوره 28 ساله بررسی شد که نتایج نشان داد در زیرحوضه 4 بیشترین درصد تغییرات مربوط به توسعه شهر و روستاهاست و بیشترین مقدار CN نیز مربوط به این زیرحوضه است. سپس برای مقایسه اثر هیدرولوژیکی این تغییرات از مدل HEC HMS استفاده شد که پس از واسنجی، مدل برای دوره قدیم و جدید اجرا شد که افزایش سطوح شهری و روستاها و به دنبال آن افزایش مقدار CN این زیرحوضه باعث شده دبی اوج از 183/72% تا 211/11% تغییر کند و زمان تمرکز و زمان رسیدن به دبی اوج به ترتیب 12/45-% و 9/64-% کاهش یابند.

کلیدواژه ها:

سطوح نفوذناپذیر ، مدل CN ، HEC HMS ، دبی اوج ، زمان تمرکز ، زمان رسیدن به دبی اوج