رویکرد آبخیزداری در مدیریت سیلاب و رسوبگذاری مخازن سدها

روسوب گذاری در مخازن سدها اثرات نامطلوبی را هم برای خود سد و هم برای رودخانه می تواند به همراه داشته باشد. این پدیده باعث کم شدن حجم مفید مخزن، کاهش پایداری سد، اختلال در عملکرد دریچه های تحتانی، بدی عملکرد آبگیرها و دریچه های پنستاک ها و ... می شود. با کاهش حجم مخزن، در شرایط سیلابی ممکن است رقوم آب سیلابی از رقوم تاج سد نیز بالاتر رود و در نهایت به سرریز شدن آب از تاج سد منجر شود و در نتیجه سد عملکرد خوبی را در مهار سیلاب از خود نشان نمی دهد. در حوضه ی تأمین آب در راه کار ذخیره سازی و انتقال آب، اهداف آبخیزداری کاهش رسوبات مخزن سدها می باشد. بنابراین می توان مدیریت رسوب گذاری از مخازن را زیرمجموعه ای از مدیریت حوضه ی آبریز دانست. فرسایش یکی از مهمترین عوامل تولید رسوب می باشد. جهت مدیریت بهتر مخازن سد برای جلوگیری از رسوب گذاری لازم است. در این زمینه آموزش های لازم داده شود. بنابراین ضرورت تخمین و مدیریت رسوب گذاری در مخازن سد مطرح می شود و لازمه پیش بینی درست میزان این رسوبات، درک فیزیکی این پدیده، اطلاعات پایه صحیح و قابل دسترسی، مدل ریاضی مناسب و مطالعه و بررسی برای تأیید آن می باشد. در این پژوهش به عوامل مؤثر در رسوب گذاری، روش های کنترل و تخلیه ی رسوب در مخازن سد، عامل فرسایش در رسوب گذاری، انواع و عوامل آن، روش های کنترل فرسایش و در نهایت به بحث آبخیزداری در کنترل فرسایش خاک پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

کنترل سیلاب ، رسوب گذاری ، فرسایش ، مخازن سد ، آبخیزداری