بررسی تغییرات رابطه عملکرد با اجزای عملکرد ژنوتیپ های امیدبخش جو دیم از طریق تجزیه علیت

آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم خراسان شمالی در 20 کیلومتری شهرستان شیروان، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار وبر روی 15 لاین امید بخش جو اجرا شد. هدف از اجرای آن، مطالعه همبستگی عملکرد دانه با اجزای عملکرد و تعیین سهم هر کدام از اجزای عملکرد و برآورد اثرات مستقیم و غیر مستقیم اجزا عملکرد بر عملکرد دانه می باشد. صفات مورد بررسی شامل تعداد روز تا خوشه دهی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد خوشه در متر مربع، تعداد دانه در خوشه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه بود. تجزیه داده ها نشان داد که تفاوت بین لاینها از نظر کلیه صفات مورد بررسی معنی دار است. در این بررسی همبستگی صفات وتجزیه علیت نیز محاسبه شد. براساس نتایج تجزیه علیت، صفت تعداد سنبله در متر مربع،تعداد دانه در خوشه و وزن هزار دانه، به ترتیب بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه گذاشتند و می توان از این صفات بعنوان معیار انتخاب در برنامه های به نژادی جو و تولید ارقام پر محصول استفاده نمود. و صفت تعداد خوشه در مترمربع، بیشترین اثرمثبت غیر مستقیم را از طریق صفت تعداد دانه در خوشه، طول خوشه و عملکرد بیولوژیک بر عملکرد داشت. ضرایب همبستگی نیز نشان داد که بین صفت وزن هزار دانه با تعداد دانه در خوشه، همبستگی منفی و معنی داری در سطح احتمال (α=0/01) وجود دارد و رابطه صفت تعداد خوشه در متر مربع با تعداد دانه در خوشه ، مثبت و معنی دار بود همچنین همبستگی بین وزن هزار دانه با عملکرد، مثبت و غیر معنی دار بود و صفات تعداد دانه در خوشه و تعداد خوشه در متر مربع با عملکرد،دارای رابطه مثبت و معنی داری در سطح احتمال (α=0/01) بودند. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد در بین لاین های مورد بررسی لاین های شماره 3، 6 و 4 از نظر عملکرد دانه بیشترین مقدار را دارند. میانگین کل عملکرد دانه 1785 کیلوگرم در هکتار، و ضریب تغییرات آزمایش نیز 4/49 درصد بود.

کلیدواژه ها:

اثرات مستقیم ، تجزیه علیت ، جو ، عملکرد دانه ، همبستگی صفات