زیبایی در سخن معصوم(ع) (بررسی آرایه های بلاغی در دعای صباح و خطبه شانزدهم نهج البلاغه )

کلام الله مجید سرچشمه همه معارف، پاکی ها و زیبایی هاست . پس از قرآن، زیبایی در سخن معصومین علیهم السلام به سبب اتصال و ارتباط خاصی کهمیان ایشان و یگانه جمیل برقرار است، برتری و برجستگی ویژه دارد . در کلام امیرالمؤمنین(ع) که معیار فصاحت و بلاغت به شمار می رود، این زیبایی در اوج خود است. به عنوان نمونه در دعای «صباح» و «خطبه شانزدهم نهج البلاغه» می توان رد پای برخی از آرایه های بلاغی (بدیعی و بیانی) را به وضوح جست و جو کرد. به عنوان نمونه در دعای مبارک صباح، بین کلمات «عیوب- غیوب» و «معیوب- عیوب» و «کاشف- غالب» به ترتیب سجع متوازی، مطرف و متوازن دیده می شود و نیز در جملاتی بسان «الهی قلبی محجوب ونفسی معیوب و عقلی مغلوب» آرایه مماثله یا موازنه وجود دارد. همچنین جناس زاید و جناس مضارع و تکرار حرف و واژه در بدیع لفظی و صنایع طباق و حسن طلب در بدیع معنوی و نیز برخی مسایل علم معانی در این دعا مشهود است. در خطبه شانزدهم نهج البلاغه، در کنار آرایه های بدیعی مثل مراعات نظیر وایهام، آنچه بیش از همه در فن بیان به نظر م یرسد، مسئله تشبیه است که در جملاتی مانند« الا و ان الخطایا خیل شمس... الا وان التقوی مطایا ذلل» خود می نماید.

کلیدواژه ها:

زیبایی شناسی ، علی (ع) ، نهج البلاغه ، بیان ، بدیع