اثر پرایمینگ بذر با پلی اتیلن گلیکول بر جوانه زنی و میزان رشد گیاهچه گندم

استقرار نامناسب گندم زمستانه یکی از مشکلات مهم در نواحی دیم کم باران که آیش تابستانه دارد، می باشد. پایین بودن رطوبت در اطراف بذر، کاشت عمیق بذر و سله بستن خاک بوسیله باران قبل از سبز شدن گیاهچه از استقرار مناسب گندم زمستانه جلوگیری می کند. سبز شدن یکنواخت و سریع مزرعه یک پیش شرط لازم جهت رسیدن به پتانسیل عملکرد و کیفیت مناسب در محصولات یکساله می باشد . پرایمینگ بذر روشی است که در آن پروسه جوانه زنی شروع شده ، اما از خروج ریشچه از پوسته بذرجلوگیری می کند.پرایمینگ می تواند به روش های مختلفی از قبیل هیدرو پرایمینگ (خیساندن در آب)، اسموپرایمینگ (خیساندن در محلولهای اسمزی) و استفاده از تتظیم کننده های رشد و یا مواد جامد صورت گیرد، هدف از پرایمینگ افزایش سرعت و یکنواختی در سبز شدن ، تولید بالاتر و بهتر عملکرد در گونه های با رشد رویشی و زایشی است . به همین منظور آزمایشی جهت ارزیابی وضعیت رشد گیاهچه دورقم گندم دیم ، در آزمایشگاه صورت گرفت . آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با 4 تکرار درسال 1386 در آزمایشگاه بذر موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال درکرج اجرا گردید. فاکتورها شامل: رقم در دو سطح آذر 2 ولاین سرداری 101 و پرایمینگ بذر شامل، PEG6000 ا 10% و 20% PEG6000 آب و شاهد بودند. در این آزمایش صفاتی از قبیل در صد جوانه زنی، شاخص جوانه زنی، شاخص بنیه، ضریب سرعت جوانه زنی، وزن تر، وزن خشک گیاهچه، طول جوانه، طول ساقچه، طول ریشچه مورد ارزیابی قرار گرفتند. بین ارقام از نظر درصد جوانه زنی، شاخص جوانه زنی و وزن تر در سطح 1% تفاوت معنی داری مشاهده گردید . بیشترین درصد جوانه زنی ، شاخص جوانه زنی و وزن تر در رقم آذر 2 و کمترین آنها در لاین سرداری 101 مشاهده گردید . از نظرشاخص بنیه نیز بین ارقام درسطح 5% تفاوت معنی داری مشاهده گردید . بطوریکه بیشترین شاخص بنیه در رقم آذر 2 با میانگین 13/38 و کمترین آن در لاین سرداری 101 با میانگین 11/95 مشاهده گردید . بین تیمارهای بستر پرایمینگ بذر از نظر ضریب سرعت جوانه زنی ، شاخص جوانه زنی ، وزن تر و طول ساقچه در سطح 1% تفاوت معنی داری مشاهده گردید . از نظر شاخص جوانه زنی بیشترین میزان در پرایم ینگ با آب و کمترین آن در شاهد مشاهده گردید . بیشترین ضریب سرعت جوانه زنی در تیمار پرایمینگ با آب و کمترین در شاهد مشاهده گردید. از نظر طول ساقچه بین تیمارهای بستر پرایمینگ تفاوت معن یداری مشاهده گردید. بطوریکه بیشترین طول ساقچه درمقایسه با شاهد در پرایمینگ با 20% PEG با میانگین 12/3 و کمترین در شاهد با میانگین 9/9 سانتی متر مشاهده گردید. در بررسی اثرات متقابل رقم بستر پرایمینگ از نظر درصد جوانه زنی و ضریب سرعت جوانه زنی در سطح 1درصد تفاوت معنی داری مشاهده گردید. بیشترین درصد جوانه زنی در رقم آذر 2 پرایمینگ با 10%PEG مشاهده گردید.در مقایسه بین اثرات متقابل تیمارهای آذر 2 10%PEG ، آذر 2شاهد، آذر 2 آب، سرداری شاهد از نظر آماری تفاوت معنی داری مشاهده نگردید . بعلاوه از نظر وزن خشک گیاهچه، طول ریشه چه و طول جوانه بین ارقام و تیمارهای بستر پرایمینگ تفاوت معنی داری م شاهده نگردید . ارزیابی کلی نتایج نشان داد که رقم آذر 2 از نظر درصد جوانه زنی ، شاخص بنیه ، شاخص جوانه زنی و وزن تر نسبت به لاین سرداری 101 برتری نشان داد. در مقایسه بین تیمارهای بستر پرایمینگ ، پرایمینگ با آب و غلظت پائین تر پلی اتیلین گلیکول نسبت به سایر تیمارها برتری نشان داد.

کلیدواژه ها:

گندم ، ارقام ، پرایمینگ ، پلی اتیلین گلیکول ، رشد وگیاهچه