مطالعه میزان تجمع ماده خشک در اندام های رویشی و سهم آن در دانه های در حال تشکیل ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش خشکی بعد از گرده افشانی

بمنظور مطالعه میزان تجمع مواد فتوسنتزی در اندام های رویشی و سهم آن در دانه های در حال تشکبل ژنوتیپ های گندم، تعداد ٢٠ ژنوتیپ گندم در دو شرایط تنش خشکی بعد از گرده افشانی و بدون تنش خشکی از سال ١٣٧٩ الی ١٣٨١ بمدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که کسری رطوبت در مرحله گرده افشانی تاثیری در تعداد دانه در سنبله نداشت. میزان تجمع مواد خشک در دا نه ها بطور قابل ملاحظه ای تحتتاثیر تنش خشکی مرحله گرده افشانی قرار گرفت . میزان تجمع ماده خشک در اندام های رویشی در مرحله پر کردن دانه در شرایط بدون تنش خشکی در مقایسه با شرایط تنش خشکی بعد از گرد ه افشانی کاهش یافت، اما میزان انتقال ماده خشک در ژنوتیپ ها ی شماره 15، 18، 19 و 20 در شرایط تنش خشکی بعد از گرده افشانی بسیار بالا بود . وزن هزار دانه و وزن دانه در سنبله تحت تاثیر کسری رطوبت در مرحله بعد از گرده افشانی قرار گرفتند و بشدت کاهش یافتند. همبستگی مثبت عمل کرد دانه با صفات وزن دانه در سنبله، وزن هزار دانه، انتقال مجدد مواد فتوسنتزی، شاخص برداشت و شاخص مقاومت به خشکی نشان داد که برای دسترسی به ارقام و لاین ها ی متحمل به تنش خش کی، شاخص برذاشت بالا، وزن هزار دانه بالا، وزن دانه در سنبله بالا، میزان انتقال مجدد مواد بالا و شاخص مقاومت به خشکی (IDR) در شرایط تنش بعنوان معیار های موثر در سلکسیون مورد توجه قرار گیرند . رابطه منفی بین شاخص مقاومت به خشکی (IDR) و شاخص حساسیت به خشکی (S) نشان داد که شاخص IDR بعنوان یک معیار کارا در انتخاب ارقام متحمل به خشکی مطرح است.

کلیدواژه ها:

شاخص خشکی ، مواد فتوسنتزی ، گندم ، گرده افشانی