ارزیابی مقاومت ژنوتیپ های مختلف جو نسبت به تنش کمبود آب (بعد از گلدهی)

در این تحقیق تعداد ٢٥ لاین جو از نظر عمل کرد دانه و برخی از صفات مرفولو ژیکی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط تنش خش کی در شرایط مزرعه بررسی شدند نتایج تجزیه های آماری نشان داد که بین لاین ها از نظر کلیه صفات تنوع قابل ملاحظه ای وجود دارد . بطور کلی تمام صفات مورد بررسی نسبت به تنش خشکی واکنش منفی نشان دادند و میانگین صفت شاخص برداشت در شرایط تنش افزایش یافت . بیشترین آسیب ناشی از اثر تنش خشکی بر روی عملکرد دانه بوده که در اثر کاهش شدید وزن دانه ها به دلیل بروز خشکی در دوره دانه بستن به وجود آمد . نتایج حاصل از همبستگی های فنوتیپی و ژنوتیپی نشان داد که برای افزایش دانه در شرایط تنش از بین اجزای عمل کرد دانه باید بر حسب اولویت به ترتیب وزن هزار دانه و شاخص برداشت را افزایش داد تا کمبود عملکرد ناشی از کاهش وزن هزار دانه جبران شود . همچنین به دلیل محدودیت آبی ، برای افزایش شاخص برداشت، باید عمل کرد کاه را نسبت به عمل کرد دانه کاهش داد .برای افزایش عمل کرد دانه در شرایط بدون تنش از بین اجزای عملکرد دانه باید به ترتیب تعداد سنبله در واحد سطح و عملکرد بیولو ژیکی را افزایش داد . در چنین شرایطی بهتر است با انتخاب ارقام دیررس ، دوره رشد رویشی افزایش داده شود . البته با توجه به اثر مستقیم و منفی ارتفاع بوته بر شاخص برداشت رشد اندام های هوایی باید در حدی افزایش یابد که باعث خوابیدگی محصول نگردد و در نهایت میزان شاخص برداشت بالا باشد . برای بازدهی بیشتر در اصلاح ارقام برتر در مناطق خش ک و نیمه خشک باید بهترین معیارهای تحمل به خشکی را شناخت. در این بررسی ٥ شاخص تحمل به خشکی شامل : شاخص حساسیت به تنش (SI)، شاخص تحمل ، شاخص بهره وری متوسط (MP)، شاخص تحمل به تنش (STI)، شاخص میانگین هندسی بهره وری (GMP) بر اساس عمل کرد دانه ارقام در محیط تنش وبدون تنش محاسبه گردیدند. شاخصی که انتخاب بر اساس آن باعث افزایش عملکرد در هر دو شرایط تنش وبدون تنش بشود ، به عنوان بهترین شاخص می باشد . بر این اساس شاخص های STP ،GMP ،MP به عنوان شاخص ها معرفی شده و مناسب تر ین لاین بر اساس این شاخص ها لاین ها ی 9، 3 و 6 که به ترتیب با پدیگریهای (/Awblack /Aths /Arar /3/9 cr. 279-07/ Roho Asal /4 ) و (L. 124/Hesk) و (Lignee527/ Chn -01 //Gustoe /4/Rhn-083/DeirAlla106// DI71/ Strain205) تعیین گردید.

کلیدواژه ها:

جو ، تنش خشکی ، شاخص حساسیت ، عملکرد ، صفات مورفو‐- فیزیولوژیکی