بررسی تنوع فنوتیپی و ژنتیکی، همبستگی بین صفات و تجزیه ضرایب مسیر برای عملکرد دانه ژنوتیپ های برنج متحمل به سرما

با اهداف ارزیابی عمل کرد، بررسی همبستگی بین صفات مختلف و تجزیه مسیر اجزای عملکرد بر عملکرد دانه هشت ژنوتیپ برنج متحمل به سرما ، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی طی دو سال زراعی ١٣٨٣ و ١٣٨٤ در یکی از نقاط نیمه سرد استان چهارمحال و بختیاری، انجام شد . تجزیه واریانس مر کب داده ها نشاندهنده وجود تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات مورد بررسی بود . ژنوتیپ کد ١٤ با بیشترین ساقه بارور و کمترین ساقه نابارور در بوته و نیز پایین ترین تعداد دانه پرنشده در خوشه ، بالاترین عملکرد شلتوک (6/64 تن در هکتار) را تولید کرد. برای کلیه صفات ضریب تنوع فنوتیپی بیشتر از ژنتیکی بود ، گر چه این دو ضریب از روند تغییرات مشابهی برخوردار بودند . همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی عملکرد دانه در واحد سطح با صفات تعداد ساقه بارور در بوته ، تعداد دانه پرشده در خوشه و وزن صد دانه مثبت و معنی دار و با دیگر صفات به جز طولخوشه منفی و معنی دار بود . در رگرسیون مرحله ای برای عملکرد دانه در واحد سطح ، صفات تعداد روز تا رسیدگی ، تعداد ساقه بارور در بوته، ارتفاع بوته و تعداد دانه پر در خوشه به ترتیب وارد مدل شد ه و جمعاً ۸۵ درصد تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند . نتایج تجزیه مسیر نشان داد که همبستگی منفی و بسیار معنی دار بین دو صفت تعداد روز تا رسیدگی و ع ملکرد دانه بیشتر ناشی از اثر مستقیم منفی و بالای آن بر عملکرد دانه بوده است . گرچه اثر مستقیم تعداد ساقه بارور در بوته نیز بر عمل کرد دانه منفی بود ولی اثر غیر مستقیم و مثبت آن از طریق روز تا رسیدگی منجر به معنی دار شدن همبستگی مثبت بین تعداد ساقه بارور در بوته با عملکرد دانه شد.

کلیدواژه ها:

برنج ، سرما ، عملکرد