هویت دروازه ها در شهرهای اسلامی و باز تعریف منظر ورودی کلانشهرهای امروزی (با تأکید بر فضاهای واسط شهری و تفاوت های ورودی شهر هزاره سومی با دروازه شهر کهن)

شهر در دوران بعد از اسلام از قوانین مدون جهان بینی اسلامی تبعیت می کند و تاثیر اعتقادات و جنبه های معنایی بر جنبه های فرمی و هویت بخشی شهر بسیار حائز اهمیت بوده است. در فرهنگ معماری و شهرسازی ایرانی ورودیها همیشه باواسطه طراحی شده است و برای تغییر فضا همیشه مفصلهایی به عنوان واسطه، میان مکانهای اصلی قرار میگیرند. این موضوع حتی در ورودی شهری ها نیز بسط پیدا می کرد و همواره در معماری اسلامی مفهوم درون و بیرون و تمایز بین ایندو مورد توجه و هویت بخش بوده است. در گذشته نخستین تصویری که از هر شهر در ذهن مسافرین نقش می بست ورودیآن بود که هویت بخش آن شهر و بازگو کننده ایدئولوژی حاکم محسوب می شده است. با رشد صنعت و پیشرفت تکنولوژی مفاهیم گذشته به دست فراموشی سپرده شده و همچنین مفاهیم نو و نیازهای متناسب با امروز به وجود آمده است و با تغییردر نحوه ارتباطات و جایگزین شدن ماشین به جای وسایل حمل و نقل در گذشته، شکل شهرهای امروزی تغییرات عمده ای کرده است. با تغییر در کالبد شهر، کارکردهایی مانند دروازه، منسوخ و به دست فراموشی سپرده شد و مفاهیم نو، متناسب بانیاز شهرهای امروزی به وجود آمد و فضای میان شالوده ای بین درون و بیرون، آنقدر بسیط شد که از حوزه ادراک انسانیخارج گردید. اما مفهوم عبور، در اذهان باقی ماند و تفاوت اینجا از آنجا- با وجود پیدایش تفاوت در مفهوم فاصله با آنچه که در گذشته فهم می شد- برای آدمی رنگ نباخت. روش پژوهش از نوع کیفی و بررسی ها متکی بر روش مقایسه تطبیقی است.این مقاله سعی دارد از طریق بازشناخت تفاوت شهر امروز از دیروز، تعریفی نوین از مفهوم دروازه ورودی شهر هزاره سومی ارائه دهد.

کلیدواژه ها:

هویت شهر ، بینش اسلامی ، فضاهای واسط ، دروازه هزاره سومی