افزایش دقت مدل سازی بارش - رواناب با لحاظ تاثیر تغییر دوره ای کاربری اراضی حوضه آبریز

یکی از اقدامات کاهش خطرات سیلاب ، مدیریت حوضه آبریز می باشد که با پیش بینی رواناب از طریق مدل های هیدرولوژیکی و برنامه ریزی بلند مدت می توان اقدامات لازم را برای کاهش میزان خسارت سیلاب انجام داد. مدل HEC-HMS یکی از معتبرترین مدل هایی است که به منظور شبیه سازی بارش- رواناب طراحی شده است. این مدل با استفاده از روش شماره منحنی و هیدروگراف واحد SCS در سطح زیرحوضه ها و نیز به کارگیری روش روندیابی ماسکینگام اقدام به شبیه سازی بارش و هیدروگراف سیلاب ناشی از آن می نماید. معمولاً محققین برای شبیه سازی از شماره منحنی متوسط حوضه بدون توجه به فصول سال و همچنین تغییر کاربری ادوار مختلف استفاده می نمایند. همین مسئله منجر به بیش و یا کم برآورد نمودن سیلاب خروجی از حوضه می گردد. در این تحقیق و بر اساس تصاویر ماهواره ای فصول مختلف حوضه آبریز کردان، ابتدا ضریب منحنی زیرحوضه های مطالعاتی برای هر نیمسال برآورد گردید. سپس با معرفی آن به مدل HEC-HMS، مقدار نهایی شماره منحنی هر یک از نیمسال بر اساس هیدروگرافهای سیلاب مشاهداتی متناظر و انجام عملیات صحت سنجی تعیین گردید. در نهایت دقت مدل بدست آمده در شبیه سازی بارش – روناب وقایع دیگر مشاهده شده در هریک از نیمسال ها ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که متوسط اختلاف دبی پیک هیدروگراف مشاهداتی و محاسباتی در بکارگیری بارش هر یک از نمیسالها در مدل نمیسال مخالف حدود 35/4% درصد می باشد. در حالی که اختلاف نتایج محاسباتی و مشاهداتی براساس نیم سالهای متناظر حدود 15% می باشد. بنابراین در صورت تغییر کاربری و در نتیجه شماره منحنی ضرورت تهیه مدل شبیه ساز هیدرولوژیکی جداگانه با دقت بالاتر برای دوره هایی با کاربری های مشابه ایجاب می نماید.

کلیدواژه ها:

شبیه سازی هیدروگراف سیل ، مدل HEC-HMS ، واسنجی مدل ، حوضه آبریز کردان