بررسی عوامل مؤثر بر ریخت شناسی (مورفولوژی) آبراهه ها و رودخانه ها

ریخت شناسی رودخانه، علم شناخت سیستم رودخانه از نظر شکل و فرم کلی، ابعاد و هندسه هیدرولیکی، راستا و پروفیل طولی بستر و نیز روند و نحوه ی تغییرات آن می باشد. طبق نظر لین عوامل گ وناگونی در رفتار یک رودخانه مؤثر ه ستند که برخی از آنها مستقیماً در ریخت شناسی مؤثر بوده و برخی دیگر نیز از طریق ا رتباط با عوامل دیگر تأثیر گذار می باشند. مهمترین این عوامل ع بارت اند از: دبی جریان، مواد بستر و کناره، شیب طولی، بار رسوب رودخانه، پوشش گیاهی، زبری بستر، شرایط زمین شناسی منطقه و اقدامات انسانی. پیش بینی روند تغییرات رودخانه و ارائه طرح های مهندسی در آینده منوط به شناخت رفتار و ریخت شناسی فعلی رودخانه و بررسی تغییرات در گذشته می باشد. رودخانه ها سیستمی کاملاً متغیر هستند که مرزهای جانبی و مشخصات ریخت شناسی آنها در طول زمان وبه طور پیوسته در حال تغییر است. در واقع سیستم رودخانه ای یک سیستم پیچیده است و تغییر در بخشی از این سیستم می تواند تغییرات پیچیده ای را در رفتار کلی سیستم بوجود آورد. به طور مثال اگر در بخشی از رودخانه عملیات احداث سد، آبگیری، ساماندهی و ... صورت گیرد به دلیل تغییر در شرایط هیدرولیکی جریان، امان تغییر در رژیم آبی رودخانه وجود دارد. برداشت مصالح رودخانه ای از بستر و ک ناره های رودخانه باعث تغییرات ریخت شناسی رودخانه در بالادست و پائین دست آن می شود که این تغییرات موجب تخریب شرایط طبیعی رودخانه و تغییر در شرایط هیدرولیکی و هیدرولوژیکی جریان می شود و مشکلاتی از قبیل فرسایش بستر و کناره ها، تخریب سازه های موجود در مسیر رودخانه و ... را در پی دارد.

کلیدواژه ها:

ریخت شناسی (مورفولوژی) ، مئاندر (چمرود) ، جریان پیچشی ، رسوب گذاری و فرسایش ، ترسیب شن و ماسه