تحلیل مسئولیت مدنی ناشی از سوگیری الگوریتمها در تصمیم گیری کاربران رویکرد حقوق خصوصی

با گسترش روزافزون کاربرد پلتفرمهای دیجیتال در تصمیم گیری، کاربران مسئله ی سوگیری الگوریتمی و تبعات حقوقی آن اهمیتی روزافزون یافته است. این پژوهش با رویکرد حقوق خصوصی به بررسی مسئولیت مدنی پلتفرمها در قبال خسارات ناشی از تصمیم گیریهای کاربران بر پایه محتوای سوگیرانه میپردازد بر مبنای اصول سنتی مسئولیت مدنی مانند تقصیر، رابطه سببیت و ورود ضرر، عملکرد الگوریتمهای یادگیرنده بررسی شده و ظرفیت این اصول برای پوشش دهی به آسیبهای ناشی از تصمیم سازی خودکار تحلیل می گردد. همچنین با تحلیل نمونه های واقعی از پرونده های داخلی و بین المللی مانند Gonzalez. Google دعوای کاربران علیه TikTok و شکایات مربوط به الگوریتمهای استخدامی Amazon چالشهای عملی انتساب مسئولیت بررسی شده است. یافتهها نشان میدهد که سوگیری الگوریتمی میتواند مبنای مسئولیت بر اساس تقصیر خطر یا اعتماد مشروع تلقی شود. در این راستا، با استفاده از نظریه های تطبیقی مانند) مراقبت الگوریتمی و اعتماد (مشروع و قواعد فقهی لاضرر اتلاف تسبیب)، مدلی بومی برای پاسخگویی مدنی در حقوق ایران ارائه شده است. در پایان، مقاله با ارائه چارچوبی پیشنهادی مبتنی بر شفافیت تعهد به اطلاع رسانی و نظارت نهادی بر الگوریتمها، گامی در جهت تقنین مسئولیت دیجیتال در ایران پیشنهاد میدهد

کلیدواژه ها:

مسئولیت ، مدنی ، سوگیری ، الگوریتمی ، پلتفرم دیجیتال ، تصمیم گیری خودکار ، فقه تطبیقی