جایگاه اهداف تربیت دینی در دوره تحصیلی ابتدایی نظام رسمی آموزش و پرورش ایران و تحولات آن

در نظام های آموزشی تعیین اهداف رویکردی منسجم در تربیت دینی دانش آموزان مقطع ابتدایی از جمله چالش های پیش رونده است؛ عدم هماهنگی در الگوی تعریف اهداف و تنوع در گستره موضوعات از دهه های گذشته تاکنون باعث ایجاد ناهمخوانی هایی در برنامه های آموزشی شده است. این مطالعه با هدف تحلیل تاریخی تحولات اهداف تربیت دینی در دوره ابتدایی در طول بیش از صد سال گذشته انجام شد. طرح پژوهش، کیفی و مبتنی بر روش اسنادی بود؛ جامعه آماری شامل تمامی مصوبات شورای عالی معارف، فرهنگ و آموزش و پرورش از سال ۱۳۰۲ تاکنون بود که از میان آنها اسناد مرتبط با تربیت دینی به صورت هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از تحلیل محتوا و مقایسه تطبیقی اسناد در بازه های زمانی مختلف موردبررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد اهداف تربیت دینی از تمرکز اولیه بر حوزه شناخت به سمت «پرورش» و سپس «تربیت دینی» تغییر مسیر داده اند؛ همچنین در دوره پس از انقلاب گستره موضوعات گسترده تر شد، اما در سطح جزئیات مندرج در کتب درسی محدود شدند. علاوه بر این، الگوی هدف گذاری به سوی رویکرد ایستگی محور حرکت کرد که ترکیبی از دانش، نگرش و مهارت را در نظر می گیرد. به طور کلی، تاریخچه اهداف تربیت دینی در این دوره نشان دهنده تغییرات عمیق در درک از نقش مدرسه در شکل دهی به هویت دینی دانش آموزان است؛ لذا اصلاح الگوی هدف گذاری با توجه به ابعاد جامعه شناختی و فرهنگی امروز ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

اهداف آموزشی ، تربیت دینی ، دوره ابتدایی ، تحول ، تاریخی ، شایستگی