برآورد خلاء عملکرد سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) در استان خراسان رضوی و تعیین سهم آب و نیتروژن در آن با استفاده از رهیافت مدل سازی

خلاء عملکرد سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) در استان خراسان رضوی براساس شیوه نامه اطلس جهانی خلاء عملکرد و با استفاده از مدل SUBSTOR-Potato برنامه DSSAT برآورد شد. مدل گیاهی با استفاده از داده های دو آزمایش مزرعه ای که در شرایط محدودیت آب و نیتروژن طراحی و اجرا شدند و همچنین اطلاعات جمع آوری شده از سایر آزمایشات زراعی در مناطق مورد مطالعه مورد واسنجی و ارزیابی قرار گرفت. استان براساس شیوه نامه اطلس جهانی خلاء عملکرد به سه ناحیه اقلیمی کشاورزی کلاستربندی شد. سپس، با استفاده از داده های آب وهوایی بلندمدت (۲۰۲۰-۲۰۱۱) و میانگین عملکرد واقعی هر ایستگاه، پتانسیل عملکرد برای هر ناحیه شبیه سازی شد و میزان خلاء عملکرد محاسبه گردید. در نهایت، در شرایط محدودیت های آب و نیتروژن، پتانسیل عملکرد مجددا بررسی شد و سهم هر یک از این عوامل در ایجاد خلاء عملکرد تعیین گردید. بیشترین عملکرد پتانسیل در سطح استان مربوط به ناحیه یک و در شهرستان فریمان (در سال ۲۰۱۲) با مقدار ۸۶.۷ تن در هکتار برآورد گردید. کمترین مقدار عملکرد پتانسیل برای شهرستان بردسکن واقع در ناحیه اقلیمی سه با مقدار ۸.۳ تن در هکتار برآورد شد. میانگین خلاء عملکرد در دوره آماری ۱۰ ساله در ناحیه یک ۴۸.۸ و در ناحیه دو ۳۱.۷ تن در هکتار برآورد گردید. میانگین تاثیر محدودیت آب و نیتروژن در ایجاد خلاء عملکرد سیب زمینی در ناحیه یک به ترتیب ۱۲.۱ و ۱۸ تن در هکتار و در ناحیه دو به ترتیب ۱۰.۹ و ۸.۳ تن در هکتار بود. پر کردن بخشی از خلاء عملکرد با توجه به شرایط اقلیمی هر ناحیه متفاوت است، بااین حال انتخاب رقم زراعی سازگار، تاریخ کاشت و تراکم بوته مناسب از جمله مهم ترین گزینه های مدیریت زراعی به منظور جبران بخشی از خلاء عملکرد، صرف نظر از تفاوت های اقلیمی توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

اعتبارسنجی ، امنیت غذایی ، پهنه بندی ، عملکرد پتانسیل ، واسنجی ، DSSAT