نقش خشکسالی‌های اقلیمی بر طوفان‌های ماسه و جابه‌جایی تپه‌های ماسه‌ای (مطالعه‌ی موردی: بندریگ کاشان)

یکی از وظایف عمده‌ی دانش‌ژئومورفولوژی‌کاربردی، بررسی موقعیت و ارزش محیط‌های انسانی آسیب‌ پذیر در برابر انواع مخاطرات ژئومورفولوژیکی است. مخاطرات ناشی از ماسه‌های روان و جابه‌جایی تپه‌های ماسه‌ای از برجسته‌ترین مخاطرات ژئومورفیک در مناطق خشک به شمار می آید که افزون بر آسیب‌رسانی بر کاربری کشاورزی،‌ بر ساختمان‌ها، راه‌ها و شبکه‌های حمل ‌‌و‌‌ نقل مشکلاتی جدی ایجاد می‌کند. در این ارتباط خشکسالی‌های اقلیمی و پیامدهای آن، نقش موثری در تشدید وقوع مخاطرات ماسه‌های روان دارد. از طرفی، به دلیل وقوع خشکسالی‌های اقلیمی پیاپی در ناحیه‌ی آران و بیدگل و اطراف و از سوی دیگر مجاورت این نواحی با تپه‌های ماسه‌ای (بندریگ)، این محدوده تبدیل به یکی از مستعدترین مناطق خشک در جهت مخاطرات ماسه‌های روان شده است. هدف ازاین تحقیق بررسی میزان تأثیرخشکسالی‌های اقلیمی بر تشدید جابه‌جایی تپه‌های ماسه‌ای در بند‌ریگ کاشان است. در گام نخست با استفاده از شاخص SPI به پایش خشکسالی در منطقه در یک دوره‌ی30 ساله پرداخته و میزان ارتباط آن با فراوانی طوفان‎های ماسه از طریق تحلیل‌های آماری (ضریب همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن) مشخص گردید. نتایج نشان داد که خشکسالی در این منطقه دارای درجه‌ی متوسط تا شدید است و همبستگی مثبتی بین وقوع خشکسالی‌های اقلیمی و مخاطرات ماسه‌های روان توسط طوفان ماسه دیده می‌شود.

کلیدواژه ها:

مخاطرات ماسه‌های­ روان ، خشکسالی ، بندریگ کاشان ، شاخص SPI