بررسی راهکارهای موثر در افزایش درگیری و مشارکت تحصیلی دانش آموزان گوشه گیر

نظام آموزشی امروز بیش از هر زمان دیگری با چالش های متنوعی در زمینه ارتقای کیفیت یادگیری و افزایش مشارکت فعال دانش آموزان مواجه است. یکی از مهم ترین مسائل در این زمینه، وجود دانش آموزان گوشه گیر و کم تعامل در کلاس های درس است که به دلیل ویژگی های شخصیتی، شرایط روانی، تجربه های محیطی و گاه شیوه های تربیتی نامناسب، تمایل کمتری به حضور فعال در فرایند یادگیری و تعاملات اجتماعی نشان می دهند. این دسته از دانش آموزان معمولا با احساس انزوا، عدم اعتماد به نفس، اضطراب اجتماعی و کمبود مهارت های ارتباطی روبه رو هستند که این وضعیت می تواند پیامدهای منفی گسترده ای در ابعاد تحصیلی، روانی و اجتماعی آنان برجای گذارد. گوشه گیری و عدم مشارکت فعال در کلاس درس، علاوه بر اینکه فرصت یادگیری عمیق و معنادار را از آنان می گیرد، زمینه ساز افت تحصیلی، کاهش انگیزه، ضعف در مهارت های اجتماعی و حتی شکل گیری احساس بی ارزشی در آنان می شود. از سوی دیگر، این پدیده می تواند بر تعاملات کلاسی، پویایی گروهی و حتی کیفیت تدریس و یادگیری جمعی نیز تاثیر منفی داشته باشد. امروزه رویکردهای آموزشی نوین بر مشارکت فعال، یادگیری تعاملی و حضور موثر همه دانش آموزان در فرایند آموزش تاکید دارند. در این چارچوب، نقش معلمان، والدین و محیط مدرسه در شناسایی دانش آموزان گوشه گیر و اتخاذ راهکارهای مناسب برای افزایش درگیری و مشارکت تحصیلی آنان بسیار حائز اهمیت است. پژوهش ها نشان داده اند که استفاده از روش های تدریس فعال، ایجاد محیطی امن و حمایت گر در کلاس، تقویت مهارت های اجتماعی، توجه به نیازهای عاطفی، و فراهم کردن فرصت های برابر برای ابراز وجود می تواند تاثیر بسزایی در کاهش انزوا و افزایش انگیزه مشارکت در این گروه از دانش آموزان داشته باشد. علاوه بر این، راهکارهایی همچون آموزش همدلی و مهارت های ارتباطی به سایر همکلاسی ها، تقویت کار گروهی، استفاده از فعالیت های مشارکتی، و ایجاد تجارب موفق در یادگیری، می تواند به تدریج باعث تقویت اعتماد به نفس، خودباوری و تمایل به حضور فعال تر این دانش آموزان در جریان یادگیری شود. در این میان، نقش معلم به عنوان الگو و هدایتگر اصلی بسیار پررنگ است. معلم می تواند با شناخت دقیق ویژگی های فردی و روانی دانش آموزان گوشه گیر، و با بهره گیری از رویکردهای حمایتی و تعامل مثبت، زمینه ایجاد حس تعلق، امنیت روانی و انگیزه در آنان را فراهم کند. در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی راهکارهای موثر در افزایش درگیری و مشارکت تحصیلی دانش آموزان گوشه گیر پرداخته شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که ایجاد محیط امن و حمایتگر، بهره گیری از روش های تدریس فعال و مشارکتی، تقویت مهارت های اجتماعی و همکاری خانواده و مدرسه نقش کلیدی در افزایش اعتماد به نفس، انگیزه و حضور فعال دانش آموزان دارد. این راهکارها به صورت جامع و هماهنگ می توانند مشارکت تحصیلی و اجتماعی دانش آموزان گوشه گیر را به طور پایدار ارتقا دهند.

کلیدواژه ها:

گوشه گیر ، درگیری تحصیلی ، مشارکت تحصیلی ، دانش آموزان ، آموزش.