ارزش گذاری اقتصادی مکان مند خدمات اکوسیستم چندگانه در استان سمنان، ایران

هدف: در سال های اخیر، بسیاری از مطالعات ارزش گذاری اقتصادی محیط زیست بدون توجه به توزیع مکانی خدمات اکولوژیکی و با تاکید بر موجودیت دارایی های طبیعی انجام شده است و ارزش اقتصادی برآورد شده به کل محدوده مورد مطالعه بسط داده می شود که رویکرد صحیحی نیست، زیرا مکان های مختلف دارای طیف متفاوتی از خدمات هستند که باید در طبقات مجزا باشند. از این رو، در بسیاری از موارد، ارزیابی های محیط زیستی فاقد اثربخشی لازم در فرآیندهای تصمیم گیری هستند. هدف از این مطالعه، تخمین ارزش اقتصادی کالاها و خدمات اکوسیستمی متعدد در استان سمنان است که می تواند تا حد امکان به مشکل توزیع مکانی کالاهای اکوسیستمی بپردازد.روش: در این مطالعه هشت خدمت اکوسیستمی تامین غذا، تولید علوفه، آبزی پروری، تولید آب، حفظ خاک، ترسیب کربن و حفظ زیستگاه با استفاده از مدل های GIS- InVEST- ROS کمی سازی شدند. سپس با توجه به خروجی های مدل سازی هر کدام از خدمات با روش های متناسب شامل روش مبتنی بر قیمت بازار، روش هزینه جایگزین، روش هزینه اجتماعی کربن و روش انتقال منافع ارزش گذاری شدند. در نهایت به منظور آگاهی از تصمیم سیاست فعلی و برای تعدیل مقادیر، تورم با به کار بردن ضریب خنثی کننده تورم تولید ناخالص داخلی یا شاخص های موجود قیمت داخلی محاسبه شد.یافته ها: نتایج حاکی از این است که ارزش کل خدمات تولیدی استان سمنان برابر با ۲/۱۵۳۷۲۲۱۵ میلیون ریال (۱۷/۵۲۱۹۷۳۱۵۵ دلار) و ارزش کل سایر خدمات (تنظیمی، حمایتی، فرهنگی) برابر با ۲۵۱۶۴۳۵۷۴۲ میلیون ریال (۵۸/۸۶۷۱۳۶۴۶۲۷ دلار) است. در واقع، ۳/۹۴ درصد از ارزش کل خدمات اکوسیستمی این استان متعلق به خدمات غیرتولیدی است. خدمت کیفیت زیستگاه و ترسیب کربن به ترتیب با ۲۵۱۷۱۸۰۹۳۵ و ۲۵۸۳/۳۳- میلیون ریال دارای بیشترین و کمترین ارزش اقتصادی در منطقه بودند. همچنین جمع کل ارزش اقتصادی سالانه خدمات منتخب اکوسیستمی در استان سمنان معادل ۲۶۶۷۸۰۷۹۵۷ میلیون ریال (۲۶۶ هزار میلیارد تومان یا ۲۶۶ همت، ۱۰/۹۱۹۹۳۳۷۰۹ دلار) برآورد شد.نتیجه گیری: مفهوم خدمات اکوسیستم می تواند ابزاری مفید برای برنامه ریزی، مدیریت و احیای یکپارچه تر و پایدارتر اکوسیستم های تخریب شده فراهم کند. کاربست نظام یکپارچه ارزشیابی اقتصادی- اکولوژیکی با تاکید بر رویکرد خدمات اکوسیستمی و تلفیق ارزش گذاری اقتصادی خدمات موردنظر در فرایند های تصمیم گیری توسعه و حفاظت محیط زیست می تواند ترسیم کننده یک چارچوب کلی برای ادغام ارزش گذاری های انجام شده در فرایند تصمیم گیری باشد. این کار تلفیقی می تواند به اتخاذ تصمیم آگاهانه و ایجاد تعادل بین توسعه و حفاظت محیط زیست منجر شود. بر اساس نتایج، لزوم توجه برنامه ریزان و سیاست مداران به ارزش خدمات اکوسیستمی در برنامه های توسعه اقتصادی و جانمایی ارزش گذاری های مبتنی بر رهیافت خدمات اکوسیستمی در برنامه ریزی فضایی- مکانی استان سمنان پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

ارز ش گذاری اقتصادی ، برنامه ریزی آگاهانه ، توزیع مکانی ، خدمات اکوسیستم