قضاوت و غیرمجتهد در فقه امامیه

در فقه امامیه، قضاوت، وظیفه های کلیدی و حساس است که بر پایه ی فهم و استنباط از احکام الهی بنا نهاده شده است. این فرآیند، در دو دسته ی مجتهد و غیرمجتهد، تفاوت های بنیادینی دارد که درک آن، نیازمند شناخت عمیق از مبنای فقهی هر دو دسته است. یک مجتهد، به مثابه دریچه ای به دنیای احکام الهی، فردی است که از دانش و تجربه ی کافی برخوردار بوده و با مبانی فقهی و روش های استنباط، آشنایی کامل دارد. او در مواجهه با مسائل حقوقی و شرعی، با بهره گیری از ابزارهای فقهی، به استنباطی مستقل و مستدل دست می یابد و احکامی را که بر پایه ی مبنای شرعی است، ارائه می کند. این استنباط، بر پایه ی تحلیل عمیق منابع دینی، نظیر قرآن و روایات، و نیز با توجه به استنباط های فقهی پیشین، انجام می گیرد. او با تسلط کامل بر اصول استنباط، مانند استصحاب و قرائن، و با درک عمیق از زمینه های اجتماعی و تفسیرهای مختلف، به احکامی قابل قبول می رسد. مبانی فقهی او، شامل فهم از دلایل شرعی، روش های استنباط، و معیارهای سنجش صحیح است. اما غیرمجتهد، برخلاف مجتهد، به چنین دانش و تسلطی دست نیافته است. او قادر به استنباط مستقل احکام نیست و برای پاسخگویی به مسائل حقوقی و شرعی، به فتوی و استنباط مجتهدانی رجوع می کند که در این حوزه، دارای صلاحیت می باشند. قضاوت غیرمجتهد، به معنای اتخاذ رای یا حکم بر اساس فتاوای مجتهدان معتبر است. مهمترین تفاوت در اینجا، خود این استنباط مستقل است، چراکه غیرمجتهد، توان ارائه ی رای بر پایه ی استنباط شخصی و مستقلی را ندارد.

کلیدواژه ها:

مبانی فقهی قضاوت ، انواع قضاوت ، بررسی قضاوت غیرمجتهد ، روش های کسب و استخراج فتوا