وضعیت مولفه های الگوی سایبرنتیک در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی تیپ ۱ ایران

سازمان دهی موثر فعالیت ها در یک سیستم اجتماعی پیچیده با نظارت سایبرنتیک ممکن است، جایی که مکانیسم های خوداصلاحی به بهبود مستمر کمک می کنند. کتابخانه سایبرنتیک اهداف متعددی دارد که در صورت عدم تحقق، افراد یا گروه ها برای بهبود وضعیت آن فعال می شوند. این پژوهش به بررسی استفاده بهینه از الگوهای سایبرنتیک در کتابخانه های دانشگاهی و ارائه مدلی مناسب برای مدیریت اطلاعات سیستم پرداخته و با سنجش وضعیت مولفه های سایبرنتیک، زمینه را برای ارائه الگویی مناسب فراهم می کند. این پژوهش با استفاده از روش کمی به منظور بررسی وضعیت مولفه های مدل سایبرنتیک برای مدیریت بهینه کتابخانه های دانشگاهی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارشناسان و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی تیپ ۱ در ایران است. تمامی کارشناسان علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی کشور با استفاده از یک پرسش نامه مورد سوال قرار گرفتند و نتایج تحلیل شد. نمونه آماری شامل ۹۷ استاد و کتابدار بود. نتایج مطالعه نشان داد که ۴۲ درصد از نمونه ها مرد و ۵۸ درصد زن بودند. ۲۵ درصد از نمونه های موردمطالعه دارای مدرک کارشناسی، ۴۵ درصد دارای مدرک کارشناسی ارشد و ۳۰ درصد دارای مدرک دکتری بودند. در مورد سابقه کاری، نتایج نشان داد که بیشتر پاسخ دهندگان (۶۵%) بیش از ده سال سابقه کار داشتند، درحالی که تنها ۳ درصد آن ها کمتر از ۱۰ سال سابقه کار داشتند. میانگین نمره مولفه نظارت در بعد ساختاری و اجتماعی به ترتیب ۴۳/۲۹ و ۱۴/۳۳ بود. نمره مولفه پیوند سیستم در بعد پیوند برون سیستمی و درون سیستمی به ترتیب ۴۱/۱۸ و ۵/۲۱۴ بود. نمره مولفه سلسله مراتب در بعد سیستم تقسیم شده و سلسله مراتب به ترتیب ۲۳/۱۱ و ۶۶/۱۱ بود. نمره مولفه کیفیت تعامل در بعد غیرخطی و علی به ترتیب ۷۸/۱۱ و ۵۳/۱۱ بود. نمره مولفه تصمیم در ابعاد منابع تصمیم، نوع تصمیم و معیار تصمیم گیری به ترتیب ۹۱/۱۴، ۰۷/۱۵ و ۷۳/۱۴ بود. پژوهش نشان می دهد که مولفه های مدل سایبرنتیک در کتابخانه های دانشگاه های علوم پزشکی جایگاه مناسبی دارد و مدیران از ساختار و اهداف آن ها آگاه هستند؛ اما این آگاهی در همه ابعاد یکسان نیست و عدم توازن در وضعیت مولفه ها باعث کاهش اثربخشی مولفه ها شده است؛ بنابراین، پیشنهاد می شود که به نقش اجتماعی کاربران در تعاملات و راهنمایی آن ها و همچنین توازن و رشد کمی و کیفی ابعاد مدیریت کتابخانه توجه بیشتری شود.

کلیدواژه ها:

مدل سایبرنتیک ، مدیریت موثر ، کتابخانه پزشکی