سنجش ارتباط مکانی بیماری لیشمانیوز احشایی و عوامل محیطی با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه کلیبر و خداآفرین)

شناسایی عوامل موثر بر یک پدیده مانند بیماری و میزان تاثیر آنها و همچنین تولید نقشه های پهنه بندی آن پدیده به اعمال دقت بالاتری نیاز دارند. در حال حاضر، نقشه های پهنه بندی این پدیده ها براساس روابط تجربی و عموما برای سلولهای آماری بزرگ مانند بخش تهیه شده و در برنامه ریزی های منطقه ای کاربرد دارند، ولی بعلت کوچک بودن مقیاس و کمبود دقت، این نقشه ها در عملیات اجرایی کاربرد ندارند. در این تحقیق نحوه ی تاثیر پذیری پدیده از عوامل جغرافیایی «رفتار یا امضای مکانی» نامیده شده است. رفتار مکانی بیان کننده ضرایب تاثیرگذاری عوامل محیطی بر روی پدیده می باشد. جهت تهیه رفتار مکانی بیماری انگلی لیشمانیوز احشایی در مقیاس بزرگتر برای منطقه ی کلیبر و خداآفرین، روشهای مختلف استنتاج مکانی مورد آزمون قرار گرفت و روش مشابه ایده طبقه بندی تصاویر ماهواره ای برای استخراج رفتار مکانی بیماری پیاده سازی گردید. در روش پیاده سازی شده عوامل موثر بر بیماری به عنوان باندهای تصویر ترکیبی در نظر گرفته شده و از مناطق شیوع بیماری بعنوان داده های تعلیمی استفاده گردید. عوامل جغرافیایی موثر شناخته شده یا مظنون بر بیماری مذکور شامل عوامل اقلیم (میانگین دما، بارش و رطوبت نسبی)، توپوگرافی (ارتفاع، شیب، جهت شیب، فاصله از رودخانه)، عوامل اجتماعی- اقتصادی (دسترسی به امکانات در دهکده)، تراکم سگ، عوامل انسانی (سن و جنس گروه درگیر در بیماری) و شاخص پوشش گیاهی می باشند. نتایج حاصل از استخراج رفتار مکانی بیماری نشان داد که عوامل موثر بر بیماری به ترتیب اولویت بارش، رطوبت نسبی، دما، تراکم سگ، جهت شیب، شیب، شاخص پوشش گیاهی، دسترسی به امکانات، ارتفاع و فاصله از رودخانه می باشند.

کلیدواژه ها:

رفتار مکانی ، بیماری لیشمانیوز احشایی ، RS ، GIS ، کلیبر و خداآفرین