تحلیل رمان «پیاده» نوشته بلقیس سلیمانی بر پایه شخصیت پردازی

جستار حاضر تحت عنوان «تحلیل رمان «پیاده» نوشته بلقیس سلیمانی بر پایه شخصیت پردازی» در نظر داشته است تا با روش تحلیل محتوا و منابع معتبر کتابخانه ای، شخصیت اصلی و شخصیت های فرعی داستان را از جهات مختلف مورد توجه قرار داده و به این طریق ذوق و قریحه داستان نویسی نویسنده را در ساخت و پرداخت این شخصیت ها به خواننده بنمایاند. آنچه از جستجوی انجام شده به دست آمد به اختصار عبارت از آن است که: نویسنده به شیوه های مختلف ارائه شخصیت در داستان مانند ایستایی یا پویایی، تیپ یا جامع الاطراف بودن، معرف شخصیت به طور مستقیم یا غیرمستقیم و مواردی از این قبیل آشنا بوده و شخصیت های داستان را در چارچوبه های یاد شده مورد کند و کاو قرار داده است. در این داستان «انیس» شخصیت محوری روایت را تشکیل میدهد. این شخصیت به لحاظ تغییر یا عدم تغییر در طول داستان ایستا بوده و تیپ یا نوع شخصیت های زنانه ای است که تحت تاثیر باورهای سنتی و گاه خرافی اوج و حضیض هایی را تجربه میکند. سخت کوشی و قدرت سازگاری شخصیت اصلی با وجود پایان ناگوار سرنوشت او از ویژگی های اخلاقی چشمگیر وی میباشد. شخصیت دیگر داستان یعنی کرامت (شوهر نخست انیس) نیز به طریق شخصیت های تیپ و کسانی که علی رغم ادبیات و ظاهر روشنفکر مآبشان، نگاهی متحجر دارند به خوبی نمایش داده شده است؛ و بالاخره شخصیت سوم یعنی هوشنگ (دوست و هم تیمی سیاسی کرامت و شوهر دوم انیس) نیز به دلیل سرنوشت مبهم او در پایان داستان، نوسان بین شخصیت ایستا و پویا را فراخوانی کرده است. در هر سه شخصیت یاد شده، ویژگی های اخلاقی به طریق غیرمستقیم به نمایش درآمده اند. باری، آنچه در این داستان بیش از هر چیز محل نقد و نظر است، فرهنگ در حال گذار تاریخ انشای رمان (دهه ۴۰ و ۵۰) می باشد؛ فرهنگی که با ظاهر متجدد مآبانه اش، همچنان در پیچ و خم های افکار و رفتارهای قهقرایی سیر می کند.

کلیدواژه ها:

ادبیات داستانی ، رمان پیاده ، شخصیت پردازی ، بلقیس سلیمانی