بررسی پایداری عملکرد و سازگاری ژنوتیپ های امیدبخش جو دیم در اقلیم سرد کشور

جهت تجزیه اثرمتقابل ژنوتیپ × محیط در ژنوتیپ های جو با استفاده از روش های چند متغیره به منظور ارزیابی ژنوتیپ ها، محیط ها و روابط بین آن ها این تحقیق با ۱۲ ژنوتیپ امیدبخش جو، به همراه ۳ رقم شاهد در شرایط دیم و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه های تحقیقاتی واقع در مناطق سردسیر و معتدل سرد کشور به مدت سه سال (۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰) انجام گرفت. جهت بررسی پایداری ژنوتیپ ها، از روش هایAMMI و GGE biplot استفاده شد تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرات ساده و متقابل در سطح احتمال ۱ درصد معنی دار بود. تجزیه AMMI نشان داد که ژنوتیپ های G۱۴، G۱۰ و G۹ دارای اثرمتقابل پایینی بوده و با عملکردی نزدیک به میانگین می توانند به عنوان ژنوتیپ های با سازگاری عمومی معرفی شوند. در مقابل ژنوتیپ های G۱، G۲، G۴ وG۱۳ با دارا بودن بیشترین عملکرد به عنوان ژنوتیپ هایی با سازگاری خصوصی معرفی شدند. براساس شاخص انتخاب هم زمان نیز ژنوتیپ های G۱، G۱۱، G۲، G۱۳ و G۳ به عنوان ژنوتیپ های پایدار با عملکرد بالا انتخاب شدند. براساس روش GGE biplot ژنوتیپ G۹ دارای بیشترین پایداری عمومی بود و در مرحله بعد، ژنوتیپ های G۱۱، G۲، G۴، G۱ و G۱۳ دارای بالاترین عملکرد با پایداری نسبتا کمتر قرار داشتند. این روش نیز ژنوتیپ های G۹، G۲ و G۱۱ به عنوان ژنوتیپ های سازگار معرفی شدند. با توجه به نتایج دو تجزیه می توان ژنوتیپ G۹ را به عنوان پایدارترین ژنوتیپ و ژنوتیپ های G۱، G۱۱، G۲، G۱۳ و G۳ را به عنوان ژنوتیپ های با سازگاری و عملکرد بالا معرفی کرد.

کلیدواژه ها:

تجزیه AMMI ، تجزیه GGE biplot ، شاخص گزینش هم زمان