از شمایل نگاری واقع گرا تا شمایل نگاری آرمانگرامطالعه موردی نگارگری شمایل اولیا در نسخه جوامع التواریخ رشیدی و احسن الکبار کاخ گلستان

نسخه های خطی جوامع التواریخ رشیدی مجموعه خلیلی و ادینبورو و احسن الکبار مجموعه کاخموزه گلستان، دارای تعداد زیادی نگاره مذهبی هستند که از پیامبران کتاب مقدس و قرآن کریم تا امامان شیعه را در برمی گیرند. جوامع التواریخ ، حاوی نگارههای پیامبران و احسن الکبار، حاوی شمایل پیامبر اکرم اسلام و امامان شیعه می باشند. این دو از دو دوره زمانی متفاوتی هستند که در اولی گفتمان سنی ، و در دومی گفتمان شیعی برتری دارد.این پژوهش بر مبنای هدف، از نوع بنیادی و بر مبنای ماهیت ، توصیفی تحلیلی بوده و مقایسه دو نسخه ، در پی این است که ضمن شناسایی ویژگی های شاخص هر دو نسبت به هم ، مولفه های جهانبینی ایرانی را در احسن الکبار که در دوره تشکیل حکومت ملی صفوی نگاشته شده شناسایی کرده و تاثیر روابط خارجی صفوی را بر شکل گیری شاخصه های هنری آن بررسی نماید.از این روی، با گزینش ۱۸ نگاره جوامع التواریخ و ۱۱ نگاره احسن الکبار، با شیوه توصیفی و سپس با استفاده از روش تحلیلی ، تفاوت و شباهت شمایل های این دو مورد بررسی قرار گرفته اند.یافته ها بیانگر آناند که احسن الکبار در مقایسه با جوامع التواریخ ، از تفکرات آرمانگرایانه و جامع التواریخ از تفکرات واقع گرایانه بهره برده اند.

کلیدواژه ها:

جامع التواریخ ، احسن الکبار ، شمایل نگاری ، هنر مذهبی ، نگارگری