ارزیابی آثار خشکسالی هواشناسی بر پویایی پوشش گیاهی در استان گلستان

ویژگی های خشکسالی به عنوان یکی از رویدادهای محیط‎زیستی می‎تواند بر تغییرات اقلیمی در آینده تاثیر گذارد. هدف از این مطالعه، بررسی آثار خشکسالی هواشناسی بر پویایی پوشش گیاهی در بازه زمانی ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۹ در استان گلستان در شمال ایران، برپایه استفاده از تصاویر ماهواره‎ای سنجش ازدور است. ابتدا، با استفاده از نرم‎افزار MATLAB، شاخص بارش- تبخیر و تعرق استانداردشده (SPEI) در مقیاس‎های زمانی ۳، ۶، ۹ و ۱۲ ماهه برای استان گلستان با دوره آماری ۲۰ سال محاسبه و در نرم‎افزار ArcGIS با روش درون‎یابی IDW (وزن دهی معکوس فاصله) پهنه‎بندی شد. در مرحله بعد، بیشینه مقدار شاخص گیاهی تقویت شده (EVI) در ماه از محصول MODI۳Q۱ طیف‎سنج MODIS به دست آمد. همچنین، با استفاده از نرم‎افزار TerrSet، همبستگی و شیب خط تغییرات شاخص EVI بر اساس تغییرات شاخص SPEI محاسبه شد. در این تحقیق، نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که در ۱۹/۵۴ درصد از مساحت استان گلستان تغییرات ۶ماهه SPEI بیشترین همبستگی را با شاخص EVI نسبت به SPEI در سایر دوره‎ها دارد. درنتیجه، بیشترین تاثیر خشکسالی بر پوشش‎گیاهی در اکثر نقاط منطقه موردمطالعه مربوط به SPEI  ۶ماهه در اردیبهشت است. نتایج حساسیت پوشش‎گیاهی به خشکسالی هواشناسی نشان داد که در جنوب استان گلستان که پوشیده از شرایط جنگلی انبوه است و دامنه‎های شرقی البرز را در برمی گیرد و به صورت نواری از غرب به شرق استان گسترش یافته است، به دلیل شرایط آب‎وهوایی مناسب و رطوبت نسبی هوا حساسیت نسبتا کمی به پدیده خشکسالی دارد. نتایج تحقیق می‎تواند در برنامه‎ریزی بلندمدت برای مدیریت پایدار منابع طبیعی مورداستفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، شاخص خشکسالی ، استان گلستان ، سنجش ازدور ، MODIS