بازنگری در حکمرانی آب زیر سایه میراث آب بندان ها در شمال ایران

شمال ایران به واسطه جنگل های هیرگانی یکی از مناطق معتدل و پر باران ایران است. اما در چند سال اخیر با شدت یافتن جنگل زدایی و تغییرات در مصرف فراینده منابع و استفاده بیش از ظرفیت اکوسیستم منطقه شاهد کم بارانی و مساله آب استانهای شمالی ایران نیز هستیم. میزان بارندگی در استان مازندران بالا است. مازندران دارای مخازن آب به نام آب بندان است که هدف این آب بندان ها، جمع آوری بارش برای آبیاری مزارع برنج در طول فصل رشد است. با این حال مزارع برنج با کمبود آب مواجه می شوند؛ زیرا مقدار کمی بارش باران در آب بندان ذخیره میشود در حالی که آب باقیمانده به دریا می رسد یا باعث غرقاب شدن با سیل می شود. در این تحقیق شکاف حکمرانی آب بندان در استان مازندران با استفاده از چارچوب حکمرانی چند سطحی که توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) معرفی شده است مورد بررسی قرار گرفته است. یک تکنیک دلفی اصلاح شده با مصاحبه حضوری و یک دور رتبه بندی برای شناسایی شکافهای حکمرانی آب بندان ها استفاده می شود. شکافهای شناسایی شده با استفاده از چارچوب OECD به هفت طبقه دسته بندی میشوند. در هر یک از این دسته بندی ها یک شکاف مهم وجود دارد: فقدان قانون خاص برای آب بندان ها، عدم برنامه ریزی طولانی مدت و استراتژیک شناخت کم درباره ی آب بندان ها در سطح ملی، بودجه ناکافی فقدان انجمن های کاربر ،آب فقدان تحقیق در هنگام اجرا و عدم استفاده از تکنولوژی است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که فقدان یک قانون خاص برای آب بندان ها در قانون آب کشور حادترین شکاف است. علاوه بر این تجزیه و تحلیل، این واقعیت را نشان می دهد که مهم ترین مسئله طبقه بندی سیاست است. شکافهای شناسایی شده به هم مرتبط اند و همدیگر را تشدید می کنند، بنابراین یک دید کل گرایانه برای فهم و حل آنها لازم است. این مطالعه بازنگری در قانون آب کشور، ارتباط بین سطوح دولت همکاری میان سازمانهای درگیر در مدیریت آب بندانها و مشارکت ذینفعان محلی در برنامه ریزی را توصیه می کند.

کلیدواژه ها:

دانش بومی آب بندانها حکمرانی آب مدیریت پایدار آب مازندران ، شمال ایران