بررسی نشانه شناختی تزیینات البسه زنان در دوران سلجوقی و قاجار

بی تردید البسه علاوه بر جنبه حفاظتی و پوشش نقش بسیار مهمی در فرهنگ و تمدن و شخصیت بشری بازی میکند و از زمان های کهن ارزش و جایگاه خاصی داشته است. در این میان پوشاک دارای نقوش و تزیینات از ارزش بسیاروالایی برخوردار می باشند زیرا علاوه بر جنبه پوششی آن فرهنگ و سطح اجتماعی اشخاص را مشخص می کند. در اینپژوهش با بررسی، طبقه بندی و تحلیل نقوش و تزیینات به کار رفته در منسوجات والبسه زنان دوران سلجوقی تا پای ان دورهقاجار و همچنین تطبیق نمونه های موجود در اسناد تصوی ری گذشته ایرانی، انواع گوناگون نقوش و تزیینات بازشناسی شدهاست، که نشان می دهد اوج هنر بافندگی و ریسندگی ایران را می توان در این دوران مشاهده کرد. محور اصلی این پژوهش،طرح ها و نقش ها و تزیینات بافته شده در پارچه های سلجوقی و قاجار است، بر همین اساس، ابتدا ویژگی ها و شیوه هایپارچه بافی این دوران بررسی و سپس با دسته بندی طرح ها و نقوش و تزیینات به سه گروه نقوش گیاهی ، انسان ی، حیوانینمونه های به دست آمده از پارچه های هر دوره به صورت تطبیقی مورد مطالعه و بررسی قرارگرفته است. روش تحقیق حاضراز نوع تو صیفی- تاریخی است و جمع آوری اطلاعات با کمک از اسناد و به روش مطالعات کتابخانه ای بوده است. سوال اصل یپژوهش این است که تفاوت ها و شباهت های نقوش تزیینات منسوجات در دو دوره سلجوقی و قاجار کدامند؟ همچنیننقوش تزیینات پارچه های دوران سلجوقی و قاجار حامل چه مفاهیم و کارکردها یی است؟ پژوهش حاضر بر آن است تا بابررسی و تحلیل تصاو یر موجود از منسوجات بازمانده از آن دوران به بررسی شباهت ها و تفاوت های نقوش وتزیینات موجوددر منسوجات و در نهایت بررسی نشانه شناختی آنها بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در دوره سلجوقیان وقاجار منسوجات و پوشاک از جای گاه والایی برخوردار بوده و در آثار مختلفی از جمله منسوجات و سفال و.... ، ذوق و خلاقیتهنرمندان بستر مناسبی را برای خلق انواع نقوش وتزیینات فاخر روی پوشاک زنان آن دوره ایجاد می کرد که بر مقام وجایگاه اجتما عی شخص تاکید داشت.

کلیدواژه ها:

نقوش پارچه ، سلجوقی ، قاجار ، پوشش