بررسی جایگزین های نهاد قسامه از منظر فقهی -حقوقی و تاثیر آن بر امنیت شهروندان

ثبوت قتل و مجازات قاتل از دیرباز نیازمند ارائه دلایل متقن و مبتنی بر دادرسی عادلانه بوده و قانونگذار در ایران نیز راهکارهای متفاوتی برای ثبوت قتل در نظر گرفته که یکی از آنان، قسامه است . در همین راستا، هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی جایگزین های نهاد قسامه از منظر فقهی -حقوقی و تاثیر آن بر امنیت شهروندان می باشد. قسامه به عنوان یکی از راههای ثبوت قتل ، پیش از اسلام نیز وجود داشته و با توجه به دشواری جمع آوری دلایل در ارتباط با قتل ، در عصر ظهور اسلام و پس از آن نیز مورداستفاده قرار گرفت . اما بهرهگیری از قسامه از جوانب مختلف از جمله تهدیدات حقوق بشری ، نادیده گرفتن اصول دادرسی عادلانه و همچنین بی توجهی به دستاوردهای نوین جنایی و قضایی موردتردید و حتی انتقادات شدیدی قرار گرفته است . با توجه به محدودیت هایی که استناد به قسامه را در جهت اثبات جنایت با مشکل مواجه می سازد، ارائه جایگزینی برای نهاد قسامه ، امری ضروری به نظر می رسد. یافته های این پژوهش نشان می دهد یکی از جایگزین هایی که می تواند نقشی همانند قسامه را ایفا نماید، امارت قضایی (ادله علمی ) است که به دلیل پیشرفت علوم، جایگاه و اعتبار خاصی در میان سایر ادله اثبات دعوا دارد. دلایل فقهی نیز بر مشروعیت اماره قضایی گواهی می دهند و آن را یکی از راههای معتبر در اجرای عدالت می دانند. با توجه به حصری نبودن ادله اثبات امور کیفری ، طریقت داشتن ادله اثبات جرم در حق الناس به ویژه جنایت علیه تمامیت جسمانی اشخاص، پیشرفت علوم و فنون و وجود روشهای علمی و دقیقی مانند انگشت نگاری ، چهرهنگاری ، علم بیولوژی ، رجوع به کارشناس و نظایر آن، می توان از امارات قضایی در مسیر دادرسی اثبات جنایت بهعنوان جایگزین قسامه بهره برد. پژوهش حاضر با تکیه بر منابع معتبر فقهی، به دنبال تبیین این جایگزین است. روش پژوهش حاضرنیز توصیفی و تحلیلی و بهرهگیری از ابزار کتابخانه ای است.

کلیدواژه ها:

قسامه ، لوث ، نهادهای جایگزین ، امنیت شهروندان