تاثیر برخی تعدیل کننده های تنش (متانول، نانوسیلیکون و هیومیک اسید) بر عملکرد، فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدانی و صفات بیوشیمیایی گندم در رژیم های مختلف آبیاری

تنش خشکی یکی از رایج ترین عوامل محدودکننده تولید محصولات زراعی است. از این رو، توسعه روش ها و راهکارها برای کاهش اثر تنش خشکی بر بازده گیاهان زراعی ضروری است. برای کاهش اثرات منفی تنش خشکی می توان از متانول، نانوسیلیکون و اسید هیومیک استفاده کرد. تنش خشکی غشاهای سلولی، سیستم فتوسنتزی، جذب آب و عناصر و فعالیت های آنتی اکسیدانی را مختل می کند که همگی بر رشد گیاه، عملکردهای فیزیولوژیکی و فرآیندهای متابولیک تاثیر منفی دارند. در این راستا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی رژیم های مختلف آبیاری (آبیاری کامل به عنوان شاهد، قطع آبیاری در ۵۰ درصد مراحل تورم غلاف برگ پرچم و ظهور سنبله به ترتیب به عنوان محدودیت شدید و ملایم آبی) و محلول پاشی تعدیل کننده های تنش (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، محلول پاشی متانول (۲۵ درصد حجمی)، نانوسیلیکون (۵۰ میلی گرم در لیتر)، هیومیک اسید (۳۰۰ میلی گرم در لیتر)، محلول پاشی متانول و نانوسیلیکون، محلول پاشی متانول و هیومیک اسید، محلول پاشی نانوسیلیکون با هیومیک اسید، محلول پاشی متانول، نانوسیلیکون و هیومیک اسید) را شامل می شدند. نتایج نشان داد محلول پاشی توام تعدیل کننده های تنش (متانول، نانوسیلیکون و هیومیک اسید) در شرایط قطع آبیاری در مرحله تورم غلاف برگ پرچم، محتوای مالون دی آلدهید (۳۹.۷۹ درصد) و هدایت الکتریکی برگ پرچم (۳۱.۲۵ درصد) را کاهش ولی فعالیت آنزیم های پراکسیداز (۴.۸۹ درصد)، پلی فنل اکسیداز (۷.۷۳ درصد)، محتوای قندهای محلول (۲۲.۱۵ درصد)، کلروفیل a (۳۳.۴۸ درصد)، کلروفیل b (۲۴.۹۶ درصد) و محتوای پروتئین برگ (۲۵.۰۹ درصد) و عملکرد دانه (۳۶.۲۱ درصد) را در مقایسه با عدم محلول پاشی توام تعدیل کننده های تنش تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله تورم غلاف برگ پرچم، افزایش داد. به نظر می رسد کاربرد منفرد و تلفیقی تعدیل کننده های تنش (متانول، نانوسیلیکون و هیومیک اسید)، می تواند عملکرد دانه گندم را تحت شرایط محدودیت آبی به واسطه بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، اسمولیت های سازگار و رنگیزه های فتوسنتزی افزایش دهد.

کلیدواژه ها:

پرولین ، خشکی ، قندهای محلول ، کاتالاز ، مالون دی آلدهید