منطق گفتگویی و چندصدایی در رمان ترس و لرز اثر غلامحسین ساعدی

میخائیل باختین ۱۹۷۵-۱۸۹۵ م از اندیشمندان و نظری هپردازان برجسته نقد ادبی است و نظریه منطق گفتگویی و چندصدایی او، تاثیر بسزایی در بررسی و نقد آثار ادبی، به ویژه رمان، گذاشت. میتوان رمان ترس و لرز، نوشته غلامحسین ساعد را یکی ازمهمترین رمان های اجتماعی دانست که از جهات مختلف می تواند مورد مداقه قرار بگیرد. در این جستار، رمان ترس و لرزرا براساس نظریه منطق گفتگویی و چندصدایی باختین تحلیل و بررسی کرده ایم. هدف از این پژوهش - که به روش توصیفی ، تحلیلیو آماری و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است - آن است که چگونگی خوانش باختینی در رمان ترس و لرز و نیزمقاصد و اهداف این نوع خوانش در این اثر آشکار شود. برهمین اساس پرسش های پژوهش عبارتند از این که چگونه میتوا ناز رمان ترس و لرز، خوانش باختینی داشت ؟ و در رمان ترس و لرز، منطق گفتگ وی ی و چندصدای ی در راستای چه هدف یا اهدافیبه کار رفته است ؟ نتایج تحقیق حاکی از آن است که رمان ترس و لرز رمانی گفتگومند و چندصد است؛ رمانی که شخصیت هایآن، حتی اگر دچار تضاد اندیشگی هستند، گوش شنوا دارند و در گفتگو به دنبال چالش و برتری جویی نیستند. هیچ موضوعینیست که شخصیت های داستان را گرد هم نیاورد؛ حتی آنها برای گریز از ترس ها و نگرانی های خو د - که تم اصلی رمان است به گفتگو پناه م یآورند. همچنین ، سه هدف برای آفرینش رمان ترس و لرز در فضایی گفتگومند و چندصدا وجود دارد: الف -بیان مفهوم ترس و لرز؛ ب - انتقاد از عقاید و افکار رایج؛ ج - بیان جهل ، خرافه پرستی ، حماقت و عقب ماندگی فکری ، فرهنگیو اجتماعی.

کلیدواژه ها:

منطق گفتگویی ، چندصدایی ، باختین ، رمان ترس و لرز ، ساعدی