مقدمهمهم ترین چالش حال و آینده کشورهای جهان از جمله ایران تغییرات اقلیمی است. مبتنی بر آخرین گزارش سازمانبهداشت جهانی ۲۰۲۳ جوامع با چالش های عمیقی از جمله رژیم غذایی ناسالم، محدودیت دسترسی به آب سالم،استرس دمایی (سرما و گرما) و کیفیت هوا که ناشی از تغییرات اقلیمی است روبرو هستند. مطالعات متنوعی نیز که بهبررسی تاثیر تغییرات اقلیمی بر نظلام سلامت کشورها پرداخته اند نشان دادند مهم ترین تاثیر تغییرات اقلیمی برهزینه های سلامت است زیرا اثرات آن به صورت غیر مستقیم منجر به افزایش بار اقتصادی بیماری های واگیر وغیرواگیر مانند بیماری های مرتبط با
گرمایش هوا، ما لاریا، بیماری های مرتبط با کمبود آب و بیماری های ریویمیشود. بنابر این در این مطالعه به دنبال بررسی نقش اثرات تغییرات اقلیمی بر هزینه های سلامت در ایران طی بازه۲۰ ساله ( ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۰ ) هستیم.مواد و روش هادر این مطالعه با استفاده از پایگاه داده انیستیتو ارزیابی و ارزشیابی سلامت میزان مواجهه جامعه ایران را با اثرات تغییرات اقلیمی مانند مواجهه با آب ناسالم، مواجهه با آلودگی هوا، مواجهه با هوای گرم و مواجهه با رژیم غذایی ناسالم(مواجه با عدم مصرف سبزیجات، فیبرها، غلات کامل، میوه ها و حبوبات) استخراج شد. در نهایت، با استفاده از مدلسازی اقتصادی و روش حداقل مربعات معمولی تاثیر هر کدام از شاخص های مذکور بر کل هزینه های سلامت و سهمدولت از کل هزینه های سلامت در یک بازه ۲۰ ساله ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۰ تخمین زده شد.نتایجبر اساس نتایج آمار توصیفی میانگین ۲۰ ساله مواجه با آب ناسالم، دمای هوای بالا (گرم) و
آلودگی هوا به ترتیب ۳۵ ،%۳۶% و ۲۶ دردص بوده است. به علاوه، مواجهه با عدم مصرف میوه، سبزیجات، حبوبات، فیبرها و غلات کامل به ترتیب۱۷% ، ۹% ، ۶۹% ، ۱۳% و ۹۹ % بوده است. همچنین، نتایج تخمین مدل حداقل مربعات معمولی نشان داد مواجه باآلودگی هوا و
گرمایش به ترتیب تاثیر گذارترین شاخص های موثر بر هزینه های کل سلامت و سهم هزینه دولت از کل هزینه ها بوده است و نکته قابل توجه اینکه تاثیر پذیری سم دولت از هزینه های سلامت بسیار عمیق و قابل توجهتر بوده است. در طرف مقابل،
آب ناسالم منجر به کاهش هزینه های سلامت شده است.بحث و نتیجه گیر ینتایج نشان داد
آلودگی هوا در ایران ب هطور چشمگیری بر هزین هها ی سلامت تاثیر مثبت دارد. همچنین، رژیم غذاییناسالم، به ویژه عدم مصرف غلات کامل، فیبرها و حبوبات، باعث افزایش بیماری های گوارشی و هزینه های سلامت شدهاست اما بهبود دسترسی به آب سالم منجر به کاهش هزینه های سلامت شده است. در نتیجه، برای کنترل اثراتتغییرات اقلیمی بر سلامت و هزینه های آن، بهبود کیفیت هوا، آب و رژیم غذایی با تاکید بر مصرف ب یشتر غلات کامل،حبوبات و فیبرها از اهمیت بالا یی برخوردارند، که نیاز به توجه ب یشتر حاکمیت به بخش بهداشت را در برابر بخشدرمان نشان می دهد.
