بررسی ماهیت تفکر انتقادی و خودکارآمدی و مروری بر نظریه های مربوط به آن ها

فردی تفکر انتقادی یا تفکر نقادانه دارد که قادر است با قصد محک زدن مسئله یا مبحثی، در مورد آن مسئله یا مبحثی، پرسش های مناسب بپرسد و اطلاعات مربوط به آن را جمع آوری کند. سپس آن داده ها را دسته بندی و با منطق استدلال کند؛ و در پایان به یک نتیجه قابل اطمینان درباره مسئله برسد. ما با مهارت تفکر نقادانه به دنیا نمی آییم، بلکه مهارتیست که میتوانیم یاد بگیریم. کودکان با قدرت اندیشه انتقادی به دنیا نمی آیند و این قابلیت را به طور طبیعی نیز ماورای اندازه ای که برای زنده ماندن نیاز دارند، کسب نمی کنند. بسیاری از انسان ها هیچ گاه آن را یاد نمی گیرند. همچنین این روش به سادگی توسط والدین و آموزگاران معمولی قابل آموزش به دانش آموزان نیست؛ بلکه به مربیان ویژه ای برای آموزش مهارت های اندیشه انتقادی نیاز دارد. باور فرد به ظرفیت خود برای انجام مجموعه ای از رفتارهای خاص در جهت دستیابی به یک هدف مشخص را خودکارآمدی می گویند. این مهارت نشان دهنده اعتماد به مهارت ها، توانایی کنترل و هدایت انگیزه، رفتار و محیط و همچنین مدیریت عوامل موثر بر زندگی فردی است. وقتی از خودکارآمدی صحبت می کنیم، توانایی و مهارت انجام آن کار مشخص مطرح نیست بلکه باور مثبت و سازنده ای که فرد نسبت به آن توانایی دارد را مورد توجه قرار می دهیم. به طورکلی تفکر انتقادی یکی از وظایف مهم نظام های آموزشی و به ویژه نظام آموزش و پرورش است. اگر فرایند آموزشی و پرورش به گونه ای طراحی شود که در آن افرادی با تفکر انتقادی، پرورش یابند، زمینه برای تربیت اخلاقی دانش آموزان بیش از پیش فراهم خواهد شد که مهارت های شناختی تفکر انتقادی مانند تفکر فعال، سوال کردن، تحلیل، تفسیر و دقت در نتیجه گیری، به چالش کشیدن راه حل های احتمالی یک مسئله، سازماندهی اطلاعات و استدلال کردن در مورد نتیجه تصمیم گیریهای زندگی میتواند موجبات افزایش توانایی در شیوه های حل مسئله و خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان گردد. بنابرین در این مطالعه به بررسی ماهیت تفکر انتقادی و خودکارآمدی و مروری بر نظریه های مربوط به آن ها می پردازیم.

کلیدواژه ها:

عملکرد تحصیلی ، خودکارآمدی تحصیلی ، خلاقیت ، تفکر انتقادی ، حل مسئله