مقاومت عرضی و چندگانه علفهای هرز باریکبرگ مشکل ساز به علفکشهای پرکاربرد مزارع گندم و کلزا

گسترش مقاومت علفهای­هرز به علف کش ها یک تهدید برای کشاورزی ایران و دنیا است. اولین گام برای مدیریت این مشکل شناسایی جمعیت های مقاوم به علف­کش می باشد. در این پژوهش ۱۲۴ و ۴۵ توده علف ­هرز باریکبرگ (شامل یولاف وحشی زمستانه، چچم یکساله و خونی واش کوچک) به­ترتیب از مزارع گندم و کلزای استانهای مختلف جمعآوری و از نظر بروز مقاومت به علفکشهای پرکاربرد غربال گری شدند. توده های جمع آوری­شده از مزارع گندم در مرحله سه تا چهار برگی علف های هرز با دزهای توصیه­شده علفکشهای کلودینافوپپروپارژیل، پینوکسادن، مزوسولفورون+یدوسولفورون و مزوسولفورون+یدوسولفورون+دیفلوفنیکان تیمار شدند. همچنین از علف کشهای هالوکسیفوپ-آر-متیل، ستوکسیدیم، سیکلوکسیدیم و کلتودیم برای تیمار توده های جمع آوری­شده از مزارع کلزا استفاده شد. آزمایش ها در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. چهار هفته پس از اعمال تیمارها، وزن تر تودهها اندازهگیری شد. نتایج نشان داد به­ترتیب ۵۲، ۹، ۱۹ و ۱۷ درصد از توده­های جمع آوری­شده از مزارع گندم به کلودینافوپپروپارژیل، پینوکسادن، مزوسولفورون+یدوسولفورون و مزوسولفورون+یدوسولفورون+دیفلوفنیکان مقاوم بودند. همچنین ۴۷، ۴۷ و ۲۲ درصد از توده های جمع آوری­شده از مزارع کلزا بهترتیب به هالوکسیفوپ-آر-متیل، ستوکسیدیم و کلتودیم مقاومت نشان دادند؛ در­حالی­که به سیکلوکسیدیم حساس بودند. در حالی که بروز مقاومت عرضی به علف کش های انتخابی کلزا در ۳۶ درصد از باریک برگ های مورد مطالعه تشخیص داده شد، وقوع مقاومت چندگانه در ۱۳ درصد از توده های یولاف وحشی زمستانه و ۸۲ درصد از توده های چچم یکساله به هر دو گروه از علفکشهای بازدارنده ACCase و ALS در مزارع گندم تایید شد. توصیه می شود از کاربرد علفکش های با مکانیزم عمل یکسان برای کنترل علفهای­هرز باریکبرگ در مناطقی که گندم و کلزا در تناوب قرار دارند خودداری شود.

کلیدواژه ها:

بازدارنده های ACCase ، بازدارنده های ALS ، چچم ، خونی واش ، یولاف وحشی زمستانه