بررسی ابعاد و طبقه بندی شاخص های تاب آوری محلات شهری در برابر سیلاب (مطالعه ی موردی؛ محلات سیاحی و عین دو شهر اهواز)

در دهه های اخیر افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی، تغییرات محیطی شهرها و مسائل ناشی از آن یکی از موضوعات مهم در برنامه ریزی صحیح به منظور مدیریت شهری می باشد. یکی از مسائل مطرح در مدیریت شهری، موضوع سیلاب و آب گرفتگی ناشی از بارندگی های شدید می باشد؛ پیش بینی رفتار هیدرولیکی آبراهه ها و رودخانه ها به ویژه مسیل های شهری در مقابل سیلاب های احتمالی جهت کنترل و کاهش خسارات به مزارع، شهرها، ابنیه و تاسیسات موجود و یا در حال ساخت در حریم آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. به همین منظور، پژوهش حاضر باهدف بررسی ابعاد و طبقه بندی شاخص های تاب آوری محلات سیاحی و عین دو شهر اهواز در برابر سیلاب تدوین شده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی - نظری و ازلحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. جهت طبقه بندی شاخص ها از آزمون های تی تک نمونه ای، تی مستقل و آزمون فریدمن استفاده گردید است؛ که با روش نمونه گیری هدفمند ۳۸۰ نفر از سرپرستان خانوار ساکن این محلات برگزیده توزیع گردید. برای بررسی وضعیت اثرات تاب آوری سیل در محلات موردمطالعه از ابزار رگرسیون و شاخص های (درمانی، بیمارستانی، راه شریانی، آتش نشانی، نوع ساخت وساز و نوع بافت محلات) استفاده و برای وزن دهی به شاخص های موردمطالعه و داده های فضایی از روش خودهمبستگی فضایی ابزار Weights Manager موجود در نرم افزار Geoda و محیط نرم افزار ArcGis استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بین محلات موردمطالعه ازنظر شاخص های تاب آوری در برابر سیل، تفاوت وجود دارد. میانگین نمرات میزان تاب آوری نهادی ساکنان محله عین دو برابر با (۴۹/۷۹) و برای ساکنان محله سیاحی برابر با (۲۲/۸۴) به دست آمده است که نشان می دهد میزان تاب آوری نهادی ساکنان محله سیاحی بیشتر از ساکنان محله عین دو بوده است. همچنین با توجه به نتایج حاصل از آزمون T و بر اساس سطح معناداری (Sig) کمتر از ۰۵/۰، بین محلات سیاحی و عین دو ازنظر شاخص تاب آوری اقتصادی و نهادی تفاوت معناداری وجود دارد.

کلیدواژه ها:

تاب آوری ، سیلاب شهری ، محله سیاحی ، محله عین دو ، کلان شهر اهواز