تبیین صلح و جنگ عادلانه در اندیشه اسلام )باتاکید بر اندیشه دفاعی امام خمینی(

ادیان الهی بهویژه اسلام بر مبنای نظام حاکم طبیعی و با ایجاد هماهنگی میان خواسته ای طبیعی و دنیوی انسان با گرایشهای معنوی او، به سوی ایجاد برابری، عدالت اجتماعی نظر داشته و خواست و تامین عدالت اجتماعی برای تحقق آرمان هم بستگی جمعی بشر و ایجاد آرامش و زندگی سالم و صلح آمیز برای انسان میباشند. اگر اصل صلح است، آمادگی دفاعی و جهاد چه جایگاهی دارد؟ چارچوب مفهومی صلح و جنگ عادلانه از جمله مفاهیمی بوده که از دیرباز مورد توجه فلاسفه و اندیشمندان قرار گرفته است. اسلام به پیروان خود دستور میدهد با مخالفان اسلام، رفتاری مبتنی بر عدالت داشته باشند. از آنجا که در اندیشه دفاعی اسلام صلح با پیروان ادیان و مذاهب دیگر بعنوان قاعده اساسی در نظر گرفته شده، آیات مربوط به صلح بعنوان اصل و از طرفی چون جنگ و جهاد ضرورت و استثنا است، روش تحقیق در این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی تحلیلی است که از تکنیک تحلیل محتوااستفاده میکند. این پژوهش در خصوص رویکرد امام خمینی۱ به صلح و جنگ به سه یافته بنیادی دست یافت. نخست اینکه در دین اسلام و اندیشه امام خمینی۱ اصل بر صلح است. اندیشه اسلامی بر این امر استوار است که باید برای برقراری و تداوم صلح جهد کرد و نباید به هر بهانه و انگیزهای حکم به جواز جنگ کرد. دوم این که در دین اسلام و در اندیشه امام خمینی۱ جنگ به عنوان عملی مشروع مورد تایید دین است. مشروعیت یا به تعبیری روایی جنگ محدود به شروط و قیودی است که جز در موارد ضرورت و جز با تحقق آن شروط و قیود نمیتوان به جنگ پرداخت. سوم این که بر اساس رویکرد اسلامیو اندیشه دفاعی امام خمینی۱ محدودیتهایی در شیوه جنگآوری وجود دارد. آیات مربوط به جنگ و صلح نیازمند دلایل محکمی مثل وجود فتنه، دخالت سیاسی، خرابکاری و اخراج مسلمانان از وطن خود است. در این مقاله، درباره مبانی و مولفه ها و شاخصهای صلح عادلانه و جنگ و جهاد و اهداف آن بحث میشود و ارتباط جنگ با مفهوم صلح عادلانه در اسلام و با تاکید بر اندیشه دفاعی امام خمینی۱ تبیین میشود. سوال اصلی مقاله این است که »صلحو جنگ عادلانه در اسلام و اندیشه دفاعی امام خمینی۱ چیست؟«

کلیدواژه ها:

صلح ، جنگ ، جهاد ، اندیشه دفاعی ، امام خمینی۱