مطالعه نقش نامکان ها در هویت زدایی شهرها از منظر مارک اژه (مورد مطالعه: شهر شیراز)

مارک اژه انسانشناس فرانسوی برای اولین بار از اصطلاح »نامکان« استفاده کرد . نامکان را ماحصل سوپرمدرنیته در تقابل با مکان قرار میدهد. مکان را رابطه مند، دارای تاریخ و هویت میداند که نامکان فاقد آن است. انسان هویت خودش را به صورت تابعیاز نقش و میزان مشارکتاش در هویتی که به این سکونتگاه ها میبخشید بهدست میآورد. هویت مکان یکی از راه های ارتباط بین ۱ انسان و مکان از طریق فرهنگ، سابقه تاریخی، خاطرات جمعی، نوع و ماهیت فناوری ساخت، عملکردها، نشانه ها، فرمها و نمادهای شهری و ویژگیهای بصری و کالبدی ادراک میشود. در مطالعه موردی شهرشیراز به نقش نامکانها در هویتزدایی فضاهای شهری پرداخته شد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز آن به شیوه کتابخانه ای گردآوردی شد و سپس داده های حاصل از این مرحله به روش کیفی با رویکرد تفسیری بر اساس داده های تصویری مشاهده ای(عکس) به روش نمونه گیری هدفمند از نامکانهای شهرشیراز مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت؟ بررسی عمیق داده های تصویری مشاهده ای(عکسها) و کدبندی آنها بر اساسمبانی نظری پژوهش به شیوه کدگذاری درون تصویر از نرمافزارMAXQDA برای استخراج معانی و مفاهیم درون عکسها استفاده شد. یافته های پژوهش نشان میدهد که در شهر شیراز فضاهای کمیتپذیر رو به گسترش نهاده، شهر را به ناشهریت بدل نموده، فضاها دیگر انسانشناختی نیستند و نامکانی در شهر نمود چشمگیری دارد. در نتیجه افراط در فضاهای معاصر شهرهای ایران از جمله شهر شیراز در سه مقوله فضا، مکان و مرجعیت فردی که سه مولفه سوپرمدرنیته مارک اژه است خودنمایی میکند ماحصل آن شکل گیری و بسط فضاهای کمیتپذیر است.. به طوریکه تسلط ماشین بر فضای عابر پیاده، فضاهای ماشینی وتکنولوژی معاصر، چشماندازهای پوشالی و پوچ، جغرافیای نامناسب و اتاقکهای معروف به وسایل حملونقل، مکانهای ایستگاهی، مکانهای اسکان موقت وگذری که معمولا جایی محصوراند،و نشانه ها، واژه ها و متنها در فضاهای شهرهای معاصر رشد قارچگونه و پهن شدگی در بستر شهر داشته است که زوال حیات شهری، تاریخ و هویتزدایی به دنبال دارد.

کلیدواژه ها:

نامکانها ، هویت زدایی ، فضاهای کمیت پذیر ، شهر شیراز ، مارک اژه